Jakie narzędzia prawne może wykorzystać pracownik socjalny, aby w okresie zimowym pomóc bezdomnym oraz innym osobom żyjącym w trudnych warunkach mieszkaniowych.
Dział: Tematu numeru
Chociaż od wejścia w życie nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie minęło prawie siedem lat, przepisy art. 12a tej ustawy wciąż budzą etyczne rozterki i problemy interpretacyjne. Od początku wejścia w życie przepisów budziły one kontrowersje w szczególności w zakresie uprawnień i okoliczności pozwalających na korzystanie z procedury odebrania dziecka.
Do konsultacji z partnerami społecznymi na początku maja 2018 roku trafił rządowy projekt zmian o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Proponowane zmiany są bardzo obszerne, mają w części charakter doprecyzowujący, ale w wielu przypadkach założono całkiem nowe rozwiązania.
W pierwszej połowie maja br. do konsultacji społecznych skierowany został projekt uchwały Rady Ministrów i rozporządzenia (z dnia 7 maja 2018 r.) dotyczące nowego programu dedykowanego wsparciu rodzin, a już 1 czerwca br. weszło w życie rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. w sprawie szczegółowych warunków realizacji rządowego programu „Dobry start”. Program wprowadzany jest na podstawie art. 187a ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, zgodnie z którym Rada Ministrów może przyjąć rządowy program wsparcia rodzin z dziećmi i w drodze rozporządzenia określić szczegółowe warunki realizacji programu z uwzględnieniem potrzeby zapewnienia jego efektywności.
Od 2012 roku ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej zobowiązuje zarówno pracownika socjalnego, jak i asystenta rodziny do współdziałania ze sobą w zakresie pracy na rzecz rodziny. Upraszczając, można powiedzieć, że pracownik socjalny odpowiada za udzielanie pomocy rodzinie, a asystent rodziny za wsparcie. Kto zatem odpowiada za podjęcie interwencji w sytuacji wystąpienia zagrożenia dla życia lub zdrowia członków rodziny?
Doświadczanie sytuacji kryzysowych wymaga zaangażowania wielu zasobów, potrzebne jest współdziałanie osób i instytucji. Choć ludzie chętnie poświęcają swój czas i energię, by pomagać w razie nagłych wydarzeń, to nawet szybka i sprawnie przeprowadzona akcja ratunkowa nie gwarantuje pełnego sukcesu. Kiedy pierwsze niebezpieczeństwo zostaje zażegnane, pojawia się pytanie: co dalej?
Bardzo długo dzieci uznawano za własność dorosłych, nie miały żadnych praw, a przede wszystkim nie miały prawa do decydowania o istotnych sprawach związanych z ich życiem. Sytuacja zmieniła się dopiero w roku 1924, kiedy Zgromadzenie Ogólne Ligi Narodów przyjęło Konwencję Genewską, czyli Deklarację Praw Dziecka.
Od kilku lat pracownicy socjalni są jednymi z najbardziej poszukiwanych pracowników na rynku pracy. Ci starsi stażem powoli zaczynają przechodzić na emeryturę, a nowych przybywa w zastraszająco wolnym tempie. Na uczelniach, które z powodzeniem przez lata kształciły studentów na kierunku praca socjalna, brakuje kandydatów, kierunek nie jest otwierany. Coraz więcej OPS-ów boryka się z problemem spełnienia ustawowego warunku zatrudnienia co najmniej trzech pracowników socjalnych w pełnym wymiarze czasu pracy.
Istnieje katalog świadczeń z pomocy społecznej, w przypadku których, aby przyznanie ich było możliwe, organy powinny brać pod uwagę spełnienie dodatkowej przesłanki – „szczególnie uzasadnionego przypadku”. Ponieważ ustawa nie przybliża definicji tego określenia, szukać jej trzeba, poddając analizie orzecznictwo.
Znowelizowane przepisy art. 48a ustawy o pomocy społecznej, ustalające zasady udzielania schronienia osobom bezdomnym, obowiązują od czterech lat. Nadal jednak postępowanie OPS-ów w sprawach udzielania schronienia bezdomnym bywa poddawane krytyce organów kontroli oraz nadzoru.