Co przyniósł mijający rok
Podsumowanie zmian prawnych w 2018 roku

Jedną z największych rewolucji w przepisach w 2018 r. była zmiana w prawie ochrony danych osobowych, wynikająca z wejścia w życie przepisów Rozporządzenia o Ochronie Danych Osobowych (tzw. RODO). Rozporządzenie RODO wprowadza szereg zmian w zasadach przetwarzania danych osobowych. Przede wszystkim jednak wprowadza zmiany w zakresie ryzyka związanego z przetwarzaniem danych osobowych, co powoduje, iż znaczenie i waga tej materii znacznie wzrośnie.
RODO szeroko reguluje zakres uprawnień przysługujących osobom fizycznym, których dane osobowe są przetwarzane. Ważniejsze jednak jest to, że skorzystanie z danego uprawnienia przez osobę będzie wiązało się z obowiązkiem podjęcia określonego działania przez administratora danych. To on będzie musiał spełnić konkretne żądanie (oczywiście o ile będzie ono zasadne). Podkreślić trzeba w tym miejscu, że część z praw przysługujących osobie, której dane są przetwarzane, administratorzy będą musieli realizować z własnej inicjatywy (nie czekając na działanie konkretnych osób fizycznych), a część będzie uzależniona od tego, czy z konkretnym żądaniem zwróci się podmiot danych (czyli będzie wymagana jego aktywność). Temat RODO był poruszany wielokrotnie na łamach „Doradcy w Pomocy Społecznej”, co również świadczy o tym, jak istotna jest zmiana.

Uchwalenie nowego programu dożywiania

Uchwałą Nr 140 Rady Ministrów z dnia 15 października 2018 r. ustanowiony został wieloletniego rządowy program „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2019–2023 (uchwała opublikowana została w „Monitorze Polskim” z 2018 r. pod pozycją 1007). Program ten zastąpi przyjęty uchwałą nr 221 Rady Ministrów z dnia 10 grudnia 2013 r. wieloletni program wspierania finansowego gmin w zakresie dożywiania „Pomoc państwa w zakresie dożywiania” na lata 2014–2020 (M.P. z 2015 r., poz. 821). Przepisy dotyczące nowego programu wejdą w życie 1 stycznia 2019 roku.
Wieloletni rządowy program „Posiłek w szkole i w domu” na lata 2019–2023 w swych założeniach zapewnić ma pomoc zarówno osobom starszym, niepełnosprawnym, o niskich dochodach, jak także dzieciom, które wychowują się w rodzinach znajdujących się w trudnej sytuacji. Program przewiduje wsparcie finansowe gmin w udzieleniu pomocy w formie posiłku, świadczenia pieniężnego w postaci zasiłku celowego na zakup posiłku lub żywności oraz świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych. Ze środków przekazywanych gminom w ramach programu dofinansowane zostaną zarówno posiłki wydawane w stołówkach, jak i te, które będą dowożone osobom dorosłym, w tym osobom niewychodzącym z domu, niebędącym w stanie przygotować sobie codziennie gorącego posiłku. Stąd też w Programie przeznacza się środki na dowóz posiłków.

Ze środków przekazywanych w ramach programu gminy udzielać będą wsparcia osobom spełniającym warunki otrzymania pomocy, wskazane w ustawie z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j.: Dz. U. z 2018 r., poz. 1508 z późn. zm.) oraz spełniającym kryterium dochodowe w wysokości 150% kryterium, o którym mowa w art. 8 ww. ustawy:

• dzieciom do czasu podjęcia nauki w szkole podstawowej,
• uczniom do czasu ukończenia szkoły ponadpodstawowej lub szkoły ponadgimnazjalnej w formie posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności albo świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych.

W szczególnie uzasadnionych przypadkach, gdy uczeń albo dziecko nie spełni wymagań, o których mowa powyżej, a wyrazi chęć zjedzenia posiłku, odpowiednio dyrektor szkoły lub przedszkola poinformuje ośrodek pomocy społecznej, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania ucznia lub dziecka, o potrzebie udzielenia pomocy w formie posiłku. Liczba dzieci i uczniów, którym udzieli się pomocy w takiej sytuacji, nie będzie mogła przekroczyć 20% liczby uczniów i dzieci otrzymujących posiłek w szkołach i przedszkolach na terenie gminy w poprzednim miesiącu kalendarzowym, a w miesiącu wrześniu tej liczby z miesiąca czerwca.
Przyznanie ww. pomocy w przypadku przyjęcia przez gminę odpowiedniego programu osłonowego, o którym mowa w art. 17 ust. 2 pkt 4 ustawy o pomocy społecznej – nie będzie wymagało wydania decyzji administracyjnej w sprawie ustalenia sytuacji rodziny w drodze rodzinnego wywiadu środowiskowego.
W przypadku osób dorosłych ze środków przekazywanych w ramach programu gminy będą mogły udzielać wsparcia w postaci posiłku, świadczenia pieniężnego na zakup posiłku lub żywności, świadczenia rzeczowego w postaci produktów żywnościowych osobom spełniającym warunki otrzymania pomocy wskazane w ustawie o pomocy społecznej oraz spełniającym kryterium dochodowe w wysokości 150% kryterium, o którym mowa w art. 8 ww. ustawy.
Wsparcie finansowe dla gmin z programu udzielane będzie na podstawie art. 115 ustawy o pomocy społecznej. Na realizację działań przewidzianych programem gmina będzie mogła otrzymać dotację, jeżeli udział środków własnych gminy wyniesie nie mniej niż 40% przewidywanych kosztów realizacji zadania. Na uzasadniony, pisemny wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta) wojewoda będzie mógł wyrazić zgodę na zwiększenie dotacji, z tym że udział środków własnych gminy nie będzie mógł wynosić mniej niż 20% przewidywanych kosztów realizacji zadania. Na taki sam wniosek wojewoda będzie mógł także wyrazić zgodę na zwiększenie dotacji do 5% środków finansowych z przeznaczeniem na dowóz posiłków w gminie, w szczególności dla osób starszych, niepełnosprawnych, z tym, że udział środków własnych gminy nie będzie mógł wynosić mniej niż 20% przewidywanych kosztów realizacji tego zadania.

Świadczenie „Dobry start”:

Uchwałą Nr 80 Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r. ustanowiony został rządowy program „Dobry start”. Uchwała opublikowana została w „Monitorze Polskim” z 2018 r. pod pozycją 514. Szczegółowe warunki realizacji ww. programu określiło natomiast rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 maja 2018 r., opublikowane w „Dzienniku Ustaw” z 2018 r. pod pozycją 1061.
Zgodnie z przepisami rozporządzenia świadczenie „Dobry start” przewidziane zostało dla rodziców, opiekunów faktycznych, opiekunów prawnych, rodzin zastępczych, osób prowadzących rodzi...