Prawnik, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Konsultant jednostek sektora finansów publicznych, w tym ośrodków pomocy społecznej.
Specustawa o pomocy obywatelom Ukrainy jest specyficznym aktem prawnym. Poza szybkim uchwaleniem, co było niezbędnym wymogiem do stworzenia legalnych form instytucjonalnej pomocy, musimy mierzyć się z licznymi jej nowelizacjami, których w ciągu zaledwie kilku tygodni doczekaliśmy się aż pięciu – ostatnia z 27 kwietnia br.
Zazwyczaj zorganizowanie uroczystości pogrzebowej jest dla pogrążonych w smutku członków rodziny i przyjaciół zmarłego możliwością oddania mu ostatniej posługi, okazania szacunku i godnego pożegnania. Jednak bywa i tak, że tej rodziny i przyjaciół nie ma, a jeśli nawet są – nie wyrażają zainteresowania sprawieniem pogrzebu. Co w takim wypadku stanowią przepisy obowiązujących ustaw?
W dniu 12 marca 2022 r. uchwalona została ustawa o pomocy obywatelom Ukrainy w związku z konfliktem zbrojnym na terytorium tego państwa, nazywana specustawą – ustawa o rekordowo krótkim procesie legislacyjnym, której nadano status pilnej, co nie budziło zresztą wątpliwości i oporu niemal wszystkich parlamentarzystów, a nadto, jak przy rzadko którym akcie prawnym, było to całkowicie aprobowane przez społeczeństwo. Co przynosi ten akt prawny?
Na początku 2022 r. weszła w życie nowelizacja przepisów ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Od tego momentu instytucją właściwą w sprawie ustalania prawa do świadczenia wychowawczego i jego wypłaty stał się Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Nie oznacza to jednak, że z gminy zniknęły wszystkie zadania przewidziane tą ustawą.
W ostatnich latach kilkukrotnie podejmowano próby znowelizowania ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Jednak projekty przygotowanych zmian nie zostały sfinalizowane. Obecnie zaproponowana nowelizacja ma jednak szanse na uchwalenie. Jeśli zostanie ona przyjęta przez ustawodawcę, stanowić będzie duże wyzwanie dla jednostek realizujących zadania przede wszystkim z zakresu pieczy zastępczej i adopcji.
Działania wojenne wszczęte przez rosyjski reżim na terytorium Ukrainy, prowadzone z pogwałceniem wszelkich konwencji międzynarodowych oraz bez uzasadnionej przyczyny, wzbudziły w nas wszystkich szok i niedowierzanie, a także obawę przed naruszeniem integralności terytorium Polski. Jednak nasze odczucia bledną wobec tego, co przeżywają osoby zamieszkałe w Ukrainie i te, które uciekają za granicę przed wojną.
Ustawą z dnia 15 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o pomocy społecznej i ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz ustawy o ochronie zdrowia psychicznego (Dz. U. z 2021 r., poz. 803) znowelizowane zostały m.in. przepisy art. 8 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej, dotyczące obliczania dochodu beneficjentów pomocy społecznej. Przyznam, że nawet nie przyszło mi na myśl, że ta – wydawałoby się oczywista – zmiana wywoła tyle wątpliwości i dyskusji wśród pracowników socjalnych.
Podstawowym celem pomocy społecznej jest umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężania trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. Szczególną kategorię osób potrzebujących tej pomocy stanowią matki z małoletnimi dziećmi i kobiety w ciąży, dotknięte przemocą lub znajdujące się w innej sytuacji kryzysowej. Dla nich ustawa o pomocy społecznej przewiduje możliwość skorzystania z dedykowanej im formy wsparcia, jakim jest schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży.
Prezentujemy drugą część analizy projektu nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie.
Na stronach Rządowego Centrum Legislacji pod koniec września br. pojawił się projekt nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie. Analiza tego projektu prowadzi do ciekawych refleksji, które prezentujemy poniżej.
W sprawach o przyznanie świadczeń z pomocy społecznej najważniejszy element stanowią strona oraz organ właściwy do prowadzenia postępowania. W przypadku organu właściwego wyróżnić należy dwa rodzaje właściwości – właściwość rzeczową i właściwość miejscową. Zasady ustalania właściwości określa Kodeks postępowania administracyjnego, przepisy szczegółowe w tym zakresie – ustawa o pomocy społecznej.
Nowelizacja ustawy o pomocy społecznej, która weszła w życie 30 maja 2021 r., przyniosła długo oczekiwane przez pracowników socjalnych zmiany w zakresie ich uprawnień do awansu zawodowego. W nowych regulacjach przyjęto zasadę, że podstawą do uzyskania kolejnego stopnia awansu będzie – poza posiadaniem odpowiednich kwalifikacji – uzyskanie dwóch pozytywnych ocen okresowych. Pierwsza ocena pracowników socjalnych winna nastąpić w terminie 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy nowelizującej, tj. do 30 listopada 2021 r.
