W ramach sprzeciwu przeciwko wyrokowi Trybunału Konstytucyjnego z dnia 22 października 2020 r. o sygn. akt: K 1/20 oraz wykazania, z jakimi konsekwencjami może wiązać się wyrażone przez Trybunał stanowisko, jeden z posłów Lewicy na początku lutego 2021 r. złożył w Oddziale ZUS wniosek o „dopłatę do świadczenia 500+” za okres od poczęcia do urodzenia się jego dziecka. Opublikowana w mediach i na portalach społecznościowych treść tego wniosku została natychmiast wykorzystana przez innych rodziców do składania wniosków o identycznej treści.
Autor: Sylwia Juźwiak
Prawnik, absolwentka Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Szczecińskiego. Konsultant jednostek sektora finansów publicznych, w tym ośrodków pomocy społecznej.
Kolegium Regionalnej Izby Obrachunkowej w Szczecinie (dalej RIO) w wystąpieniu z dnia 10 listopada 2020 r. (znak K.0542.PZ.53.JK.2020) w przedmiocie naliczania odsetek od nieterminowych płatności z tytułu opłat za pobyt w domach pomocy społecznej, wnoszonych przez osoby zobowiązane wymienione w art. 61 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej uznało, że w przypadku nieterminowej płatności należy stosować przepisy ustawy Ordynacja podatkowa i obciążać spóźnionych zobowiązanych odsetkami jak od zaległości podatkowych.
Chociaż przepisy art. 61 ustawy o pomocy społecznej – z kilkoma modyfikacjami – obowiązują od początku jej wejścia w życie, niezmiennie pojawia się ten sam problem, związany z ustalaniem odpłatności dla zobowiązanych członków rodziny mieszkańca DPS: jak postępować w przypadku, gdy któryś z nich przebywa poza granicami kraju?
W październiku 2020 roku na stronach rządowego Centrum Legislacji ukazał się projekt nowelizacji ustawy o pomocy społecznej.1 Część zaplanowanych zmian jest odpowiedzią na postulaty podmiotów zajmujących się stosowaniem przepisów dotyczących pomocy społecznej w praktyce oraz na wnioski napływające od pracowników socjalnych, związane z koniecznością doregulowania przepisów dotyczących wykonywania przez nich zawodu.
Znowelizowane przepisy art. 48a ustawy o pomocy społecznej, ustalające zasady udzielania schronienia osobom bezdomnym, obowiązują od czterech lat. Nadal jednak postępowanie OPS-ów w sprawach udzielania schronienia bezdomnym bywa poddawane krytyce organów kontroli oraz nadzoru.
Istnieje katalog świadczeń z pomocy społecznej, w przypadku których, aby przyznanie ich było możliwe, organy powinny brać pod uwagę spełnienie dodatkowej przesłanki – „szczególnie uzasadnionego przypadku”. Ponieważ ustawa nie przybliża definicji tego określenia, szukać jej trzeba, poddając analizie orzecznictwo.
Na zakończenie cyklu poświęconego Centrom Usług Społecznych (choć jesteśmy przekonane, że do tematu będziemy wracać jeszcze niejednokrotnie) warto byłoby wskazać, dlaczego tę propozycję ustawodawcy uważamy za dobry pomysł.
Do problematyki nienależnie pobranych świadczeń z pomocy społecznej powracamy co jakiś czas. Wydawałoby się, że zagadnienie to zostało poddane dogłębnej analizie i przepisy je regulujące nie powinny już budzić wątpliwości. Praktyka pokazuje jednak, że tak nie jest.
Zgodnie z art. 13 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o realizowaniu usług społecznych, przez Centrum Usług Społecznych, do zadań CUS należy m.in. realizowanie programu usług społecznych, w tym kwalifikowanie osób zainteresowanych do korzystania z usług społecznych określonych w programie usług społecznych oraz opracowywanie i monitorowanie realizacji indywidualnych planów usług społecznych. Indywidualny plan usług społecznych to jedno z nowatorskich uregulowań ustawy, które może być podstawą efektywnego działania na rzecz osób potrzebujących kompleksowego wsparcia.
Czyli o kilku istotnych dla OPS-ów przepisach związanych z COVID-19, które zostaną na dłużej w obrocie prawnym. Stan zagrożenia epidemicznego i stan epidemii COVID-19 oraz liczne zakazy i nakazy związane z przeciwdziałaniem rozprzestrzeniania się koronawirusa SARS-CoV-2 wymusiły wprowadzenie przepisów organizujących działalność w różnych sferach życia publicznego w sposób minimalizujący zagrożenia.