Praca osoby zatrudnionej na stanowisku pracownika pomocy społecznej polega na kontakcie z osobami w różnego rodzaju kryzysach. Wymaga ona od pracownika wysokiego poziomu kompetencji interpersonalnych, które – jak dowodzi wiele doniesień z praktyki szeroko rozumianej pomocy psychologicznej – w dużym stopniu przyczyniają się do poprawy funkcjonowania osób wspieranych.
Autor: Łukasz Krawętkowski
Superwizor, certyfikowany psychoterapeuta, licencjonowany trener treningu grupowego (rekomendacja II stopnia Polskiego Towarzystwa Psychologicznego), psycholog, wykładowca akademicki. Dyrektor Instytutu Proces we Wrocławiu. Dyrektor merytoryczny Szkoły Pomocy Psychologicznej PROCES dla pracowników służb społecznych (m.in. pomoc socjalna, służba zdrowia).
Praca z klientami przynosi ze sobą różnego rodzaju stresujące doświadczenia. Dodatkowo to, czego doświadczyły i/lub doświadczają osoby wspierane przez pracowników pomocy społecznej można również skategoryzować jako stres, najczęściej rozumiany jako negatywny stres: „dystress”. Koncepcja samoregulacji może stanowić wsparcie dla pracowników pomocy społecznej w procesie pomagania osobom doświadczającym różnego rodzaju kryzysów.
Odosobnienie, na przykład związane z chorobą czy kwarantanną, może być doświadczane w różny sposób.
Problem zachowań polegających na szkodzeniu samemu sobie (zachowania autodestruktywne), obserwujemy coraz częściej. Zachowania autodestruktywne są rodzajem szkodzenia, krzywdzenia samego siebie, niszczenia siebie. To rodzaj oddziaływania, którego skutki mogą pojawić się natychmiast lub będą odroczone w czasie. To działania mające na celu wywołanie psychicznej i/lub fizycznej szkody samemu sobie.
Doświadczenie traumy to doświadczenie cierpienia i bólu. Trauma dziecięca jest doświadczeniem bardzo obciążającym ogólne funkcjonowanie człowieka. Można stwierdzić, że jest to wielce obciążające doświadczenie, ze względu na to, iż dziecko nie jest na tyle dojrzałe, wyposażone w odpowiednie zdolności, mechanizmy, sposoby radzenia sobie z tak silnym (dys)stresem, jakim jest wydarzenie traumatyczne. Dlatego też działania natychmiastowe, kompleksowe, interdyscyplinarne, w które również pracownik socjalny jest zaangażowany, są tak istotne w procesie pomocy dziecku, które doświadczyło traumy.
Bezsprzecznie sytuacja epidemii w znaczącym stopniu wpłynęła na życie rodzinne. Zjawisko epidemii zmieniło doświadczenia partnerów i całych rodzin, również w ciągu pokoleniowym, jednocześnie stawiając nowe wyzwania przed pracownikami socjalnymi.
Jak rozmawiać, aby zebrać informacje i udzielić pomocy? Z jakimi problemami mierzy się ofiara przemocy?
Opieka nad dzieckiem (osobą małoletnią) może przybierać różne formy. Jedną z nich jest rodzina zastępcza. To forma opieki nad dzieckiem małoletnim, którego rodzice biologiczni z różnych powodów nie mają możliwości realizowania obowiązku opieki i troski nad dzieckiem.
Rodzice, którzy z powodów ekonomicznych wyjeżdżają za granicę kraju, pozostawiają dzieci i rodziny w sytuacji, która staje się dla wszystkich poważnym wyzwaniem. Rozłąka z rodzicem czy rodzicami trwa kilka, a nawet kilkanaście lat. Pogoń za nadzieją na poprawę statusu ekonomicznego nierzadko wywołuje potrzebę wsparcia psychologicznego nie tylko dla dzieci, które zostają w kraju, ale także pozostałych opiekunów.
Diagnoza pod kątem zaburzeń osobowości wzbudza niepokój i jest kontrowersyjna dla wielu pacjentów. Patrzenie na człowieka wyłącznie przez pryzmat zaburzonej (chorej) osobowości jest szkodliwe, podobnie jak rozpatrywanie zaburzenia tylko w zakresie kryteriów diagnostycznych. Chorego często dotyka stygmatyzacja, a samemu zaburzeniu osobowości towarzyszy szereg mitów, z którymi należałoby się rozprawić.
Przeciwdziałanie przemocy w rodzinie to niezmiennie jedno z największych wyzwań, przed którym stoją pracownicy socjalni. Mimo narzędzi prawnych, wsparcia psychologicznego i multidyscyplinarnej współpracy służb pomocowych wyprowadzenie rodziny kryzysu przemocy jest procesem trudnym i długotrwałym. Szczególnie jeśli świadkiem lub ofiarą przemocy jest dziecko.
Pracownik socjalny jest bardzo ważną osobą w procesie wspierania jednostek i grup w szeroko pojmowanych trudnościach dotyczących ich egzystencji. Waga i bardzo duże znaczenie jego roli w procesie wspierania osób wynika z tego, że jest „osobą pierwszego kontaktu”.