Dziecko w rodzinie przemocowej

Kryzys przemocy w rodzinie, w której jest dziecko to okoliczności nierzadko traumatyczne, wywołujące szereg szkód psychicznych w jego funkcjonowaniu. To doświadczenie, które powoduje wiele trudności w dalszym życiu dziecka. Zaburza jego harmonię emocjonalną, wywołuje trudności w kontaktach interpersonalnych, generuje liczne problemy w konstruktywnym radzeniu sobie ze stresem. Szkód jest wiele. Powaga cierpienia przekracza możliwości rozwojowe dziecka i zostawia trwały ślad w jego psychice. Dowodzi to konieczności wspierania dziecka ze strony przedstawicieli po-
mocy społecznej. 

Podstawowe założenia 

Można wymienić następujące założenia dotyczące wspierania dziecka w rodzinie w kryzysie przemocy:

1. Pomoc dziecku odbywa się poprzez wspieranie całej jego rodziny (dziecko, rodzice, rodzeństwo – w tym osoby dokonujące krzywd). Oznacza to, iż planując i realizując pomoc dziecku, należy założyć, iż każdy z poszczególnych członków rodziny doznaje kryzysu przejawiającego się w aktach krzywdzenia i reagowania na nie. Należy więc organizować działania wspierające dla poszczególnych członków rodziny, uwikłanych w przemoc, ale także dla rodziny w całości.
2. Wsparcie polega na diagnozowaniu potrzeb rodziny i wypracowywaniu wspólnie z rodziną sposobów ich zaspokajania i radzenia sobie ze stanami dystresu. Wynika to z założenia, iż przemoc powstaje wówczas, gdy poziom frustracji potrzeb przekracza w znacznym stopniu możliwości ich zaspokojenia przez rodzinę.
3. Pomaganie realizowane jest również poprzez ustalanie i utrzymywanie wyznaczonych granic postępowania, wynikających z przepisów prawa i prawideł psychologicznych. Pracownik socjalny powinien komunikować oczekiwania wobec rodziny, zwracać uwagę na konieczność dokonywania pracy w kierunku zmian, które mają doprowadzić do redukcji i – z czasem – do wyzerowania aktów krzywdy.
4. Rodzina funkcjonuje tak, jak funkcjonuje. Żyje w sposób, w jaki aktualnie potrafi. Posiada zasoby, które wystarczają jej do konstruktywnych działań w obserwowanym zakresie. Pracownik socjalny, wspierając rodzinę, ma za zadanie tworzyć przestrzeń do poszukiwania innych zasobów, budowania nowych strategii radzenia sobie, odkrywania i wypracowywania nowych możliwości.
5. Potencjalność wystąpienia aktów krzywdzenia implikuje założenie ograniczonego zaufania wobec opiekunów dziecka. W związku z tym pracownik socjalny powinien brać pod uwagę to, iż rodzina może nie posiadać i/lub nie wykorzystywać zasobów do poradzenia sobie z kryzysem wewnętrznym i przemoc może powrócić.
6. Kryzys przemocy wymaga zaangażowania wielu różnorodnych sił i kompetencji. Oznacza to, iż skuteczność pomocy dziecku w rodzinie w kryzysie przemocy wynika ze współpracy specjalistó...