Płace i dodatki w ośrodkach pomocy społecznej

Kierownik ops
   Tematy poruszane w tym artykule  
  • Jakie wymagania kwalifikacyjne są niezbędne do wykonywania pracy na poszczególnych stanowiskach w jednostkach samorządowych?
  • Informacje na temat regulaminu wynagradzania obowiązującego w ośrodkach pomocy społecznej
  • Zasady przyznawania dodatku za wieloletnią pracę pracownikom samorządowym
  • Warunki wyliczania dodatkowych świadczeń dla pracowników samorządowych
  • Szczegółowe informacje na temat zasad wypłacania dodatkowego wynagrodzenia rocznego, popularnie zwanego "trzynastką".
  • Zasady dotyczące podróży służbowych i jazd lokalnych, włączając w to warunki rozliczania kosztów podróży.

Zgodnie z treścią art. 123 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, prawa i obowiązki pracowników zatrudnionych w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej regulują przepisy o pracownikach samorządowych. Pracownik ośrodka pomocy społecznej posiada zatem status pracownika samorządowego, a tematyka wynagrodzeń tej grupy zawodowej została ujednolicona w ustawie o pracownikach samorządowych (dalej: uops) oraz rozporządzeniu Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.

Zasady wynagradzania oraz warunki zatrudnienia pracowników samorządowych

Rozporządzenie określa m.in.: wykaz stanowisk, z uwzględnieniem podziału na stanowiska kierownicze urzędnicze, urzędnicze, pomocnicze i obsługi, minimalne wymagania kwalifikacyjne niezbędne do wykonywania pracy na poszczególnych stanowiskach, warunki i sposób wynagradzania pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę (w tym minimalny poziom wynagrodzenia zasadniczego na poszczególnych stanowiskach), warunki przyznawania i wypłacania dodatku za wieloletnią pracę, a także warunki ustalania prawa do nagrody jubileuszowej i jej wypłacania oraz warunki ustalania prawa do jednorazowej odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy i jej wypłacania. Wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek mają obowiązek określić zarządzeniem maksymalne miesięczne wynagrodzenie kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych, w tym ośrodka pomocy społecznej.

POLECAMY

Regulamin wynagradzania w każdym ośrodku

Każdy pracodawca samorządowy, w tym kierownik OPS, obligatoryjnie musi wprowadzić w swojej jednostce regulamin wynagradzania, obowiązujący jednak tylko pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę. W akcie tym powinny zostać wskazane:

  • wymagania kwalifikacyjne pracowników samorządowych,
  • szczegółowe warunki wynagradzania, w tym maksymalny poziom wynagrodzenia zasadniczego.

Dodatkowo kierownik może zawrzeć w regulaminie:

  • warunki przyznawania oraz warunki i sposób wypłacania premii i nagród innych niż nagroda jubileuszowa,
  • warunki i sposób przyznawania dodatku funkcyjnego i specjalnego oraz innych dodatków, jeżeli przewiduje takie w systemie wynagradzania swoich podwładnych.

Wynagrodzenie zasadnicze

Podstawowym składnikiem wynagrodzenia pracowników samorządowych jest wynagrodzenie zasadnicze. Przepisy rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych określają poziom minimalnego, miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i minimalną kategorię zaszeregowania pracowników. Dzięki nowelizacji tego aktu prawnego od 1 stycznia 2018 roku Rada Ministrów podwyższyła minimalne wynagrodzenie pracownika samorządowego z 1100 zł na obecnie 1700 zł – dotyczy to pracowników I kategorii. Pracownicy z najwyższej kategorii XXII otrzymają natomiast minimum 3000 zł wynagrodzenia zasadniczego brutto.

Ustawa o pracownikach samorządowych wskazuje, że wysokość wynagrodzenia pracowników samorządowych powinna być odpowiednia do zajmowanego stanowiska oraz posiadanych kwalifikacji zawodowych.

Wśród obowiązkowych składników wynagradzania uops wymienia: wynagrodzenie zasadnicze, dodatek za wieloletnią pracę, nagrodę jubileuszową oraz jednorazową odprawę w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy oraz dodatkowe wynagrodzenie roczne na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Do fakultatywnych dodatków do pensji można zaliczyć: dodatek specjalny, dodatek funkcyjny, nagrodę, a także premię, jeżeli zostały one wskazane w regulaminie wynagradzania, obowiązującym dla pracowników zatrudnionych na podstawie umowy o pracę.

 

Ponadto od nowego roku w celu uniknięcia dyskryminacji pracowników jednostek organizacyjnych, obowiązuje wspólna tabela dla wszystkich pracowników samorządowych, składająca się z XXII kategorii.

Rozporządzenie jest złożone z dwóch części: część A obejmuje pracowników urzędów gmin, starostw powiatowych oraz urzędów marszałkowskich; część B obejmuje pozostałych pracowników samorządowych.

Zmienił się także sposób ustalania kwoty dodatku funkcyjnego, który przysługuje pracownikom zatrudnionym na podstawie wyboru i powołania. Do tej pory robiono to w sposób procentowy. Od 1 stycznia 2018 r. 
ustalanie kwoty dodatku funkcyjnego będzie miało charakter kwotowy. Zabieg ten ma na celu uniknięcie automatycznej podwyżki kwoty dodatku funkcyjnego, którego wysokość pozostanie tym samym bez zmian. 

W rozporządzeniu poszerzono również wykaz stanowisk pracy o zawody informatyczne, a także m.in. o stanowisko opiekuna dziennego, fizjoterapeuty i terapeuty zajęciowego oraz ratownika medycznego.

Z kolei maksymalną wysokość wynagrodzenia zasadniczego pracodawca określa w obowiązującym u niego regulaminie w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych. Wysokość wynagrodzenia zasadniczego przyznanego danemu pracownikowi musi się mieścić w przedziale płac ustalonym dla konkretnego stanowiska. Ponadto zawsze należy pamiętać, aby łącznie miesięczne wynagrodzenie pracownika wraz ze wszystkimi dodatkami było co najmniej równe wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę, określonego rozporządzeniem resortu pracy, które obecnie w 2018 r. dla pełnego etatu wynosi 2100 zł brutto, czyli ok. 1530 zł netto.

Sprawdź również: Ustawa o doręczeniach elektronicznych a jednostki organizacyjne pomocy społecznej

Dodatek stażowy

Dodatek za wieloletnią pracę, potocznie zwany „dodatkiem stażowym”, przysługuje pracownikom OPS po pięciu latach pracy w wysokości 5% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego i wzrasta o 1% za każdy dalszy rok pracy – aż do osiągnięcia 20% miesięcznego wynagrodzenia zasadniczego.

Dodatek za wieloletnią pracę wypłacany jest w terminie wypłaty wynagrodzenia:

  • począwszy od pierwszego dnia miesiąca kalendarzowego następującego po miesiącu, w którym pracownik nabył prawo do dodatku lub wyższej stawki dodatku – jeżeli nabycie prawa nastąpiło w ciągu miesiąca,
  • za dany miesiąc – jeżeli nabycie prawa do dodatku lub wyższej stawki dodatku nastąpiło pierwszego dnia miesiąca.

Przykład

Pani Krystyna w połowie lipca 2014 r., bezpośrednio po ukończeniu studiów wyższych, podjęła zatrudnienie w gminnym ośrodku pomocy społecznej. W związku z tym, że wcześniej nigdzie nie pracowała, pracodawca od 1 sierpnia 2019 r. powinien wypłacić pani Krystynie pierwszy dodatek stażowy w wysokości 5% wynagrodzenia zasadniczego.

 

Przykład

Pan Piotr 1 grudnia 2017 r. został zatrudniony w MOPS na stanowisku ds. świadczeń rodzinnych. Pracownik posiada również wcześniejsze okresy zatrudnienia w ramach stosunku pracy, 
tj. 4 lata i 6 miesięcy w prywatnym przedsiębiorstwie, a także 6-miesięczny staż absolwencki ze środków urzędu pracy. Wobec tego kierownik ośrodka już z chwilą zatrudnienia, tj. od pierwszej wypłaty, powinien naliczyć pracownikowi dodatek stażowy w wysokości 5% wynagrodzenia zasadniczego.

 

Do okresów pracy uprawniających do dodatku za wieloletnią pracę wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze (np. odbywanie stażu absolwenckiego ze środków urzędu pracy, pobieranie zasiłku dla bezrobotnych, czynna służba wojskowa itp.).

Dodatek za wieloletnią pracę przysługuje pracownikowi samorządowemu za dni, za które otrzymuje wynagrodzenie oraz za dni nieobecności w pracy z powodu niezdolności do pracy wskutek choroby albo konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem lub chorym członkiem rodziny, za które pracownik otrzymuje z tego tytułu zasiłek z ubezpieczenia społecznego.

Jeśli praca w ośrodku stanowi dodatkowe zatrudnienie pracownika, to do okresu dodatkowego zatrudnienia nie zalicza się okresu zatrudnienia podstawowego. Inaczej jest w sytuacji, gdy pracownik wykonuje pracę w OPS w ramach urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę w celu wykonywania tej pracy – wówczas do okresu dodatkowego zatrudnienia podlegają zaliczeniu zakończone okresy zatrudnienia podstawowego oraz okres zatrudnienia u pracodawcy, który udzielił urlopu – do dnia rozpoczęcia tego urlopu.

Dodatek funkcyjny

O wysokości dodatku funkcyjnego, przyznanego kierownikom jednostek opieki społecznej i ich zastępcom, decyduje osoba je zatrudniająca, czyli wójt (burmistrz, prezydent miasta). Wysokość tego dodatku musi się jednak mieścić w granicach maksymalnego miesięcznego wynagrodzenia ustalonego dla danego stanowiska zarządzeniem kierownika jednostki samorządu terytorialnego. Z kolei pozostałym pracownikom zatrudnionym w jednostkach pomocy społecznej warunki, wysokość i sposób przyznawania dodatku funkcyjnego określa ich pracodawca w obowiązującym akcie wewnętrznym, tj. w regulaminie wynagradzania.

Dodatek specjalny

Przesłanką uzasadniającą przyznanie pracownikowi samorządowemu fakultatywnego dodatku specjalnego, wskazaną przez przepisy art. 36 ust. 5 uops, jest okresowe zwiększenie obowiązków służbowych lub powierzenie mu dodatkowych zadań. Ustawodawca wyraźnie rozdzielił dwie sytuacje umożliwiające przyznanie dodatku:

  • okresowe zwiększenie obowiązków służbowych: oznaczające terminowe zwiększenie ilości pracy. Może się to zdarzyć np. w przypadku nieobecności współpracownika z jakiegoś referatu, lub też czasowe zwiększenie ilości zadań wchodzących w zakres obowiązków danego pracownika;
  • powierzenie dodatkowych zadań: to powierzenie zadań, których pracownik wcześniej nie wykonywał. Muszą to być zatem obowiązki inne niż wskazane w zakresie czynności. 

Wymienione sytuacje dają pracodawcy jedynie możliwość przyznania pracownikowi dodatkowych profitów do wynagrodzenia. Jednak zawsze taka decyzja (czy przyznać, jaką kwotę i na jak długo) zależy od wyłącznej woli przełożonego. Kierownik OPS może przyznać takie świadczenie, ale nie musi.

Przykład

Pani Anna, pracownica ośrodka pomocy społecznej, dostarczyła do działu kadr zwolnienie lekarskie obowiązujące od 10 stycznia 2018 r. do 2 lutego 2018 r. Kierownik OPS postanowił, że obowiązki tej pracownicy na czas jej nieobecności przejmie inny pracownik jednostki. Tym samym z tytułu okresowego zwiększenia obowiązków służbowych przyznał tej osobie dodatek specjalny obowiązujący na okres wskazanego zwolnienia lekarskiego, w wysokości 15% wynagrodzenia zasadniczego. 

 

Podstawową cechą dodatku specjalnego jest ściśle określony, ograniczony czas jego wypłacania. Przyjmuje się, że nie można przyznać tego dodatku na czas nieokreślony. Ustalenie wysokości dodatku specjalnego zależy od zapisów regulaminu wynagradzania. Pracodawca może to zrobić chociażby poprzez:

  • wskazanie konkretnej kwoty,
  • lub określenie procentowej wartości, np. od wynagrodzenia zasadniczego. 

Co więcej, dodatek specjalny może zostać przyznany jednorazowo za wykonanie jakiegoś dodatkowego zadania lub przez jakiś konkretny okres: wypłata co miesiąc. Wszystko zależy od swobodnej oceny sytuacji i decyzji pracodawcy. Ponadto przyznanie dodatku specjalnego powinno nastąpić na piśmie – z wyraźnym wskazaniem okoliczności uzasadniających jego wypłacanie.

Nagrody

Za szczególne osiągnięcia w pracy zawodowej pracownikowi zatrudnionemu np. w instytucjach pomocy społecznej może być przyznana nagroda. Nagroda nie ma jednak charakteru roszczeniowego; o jej przyznaniu i wysokości decyduje pracodawca. Dopiero gdy przełożony złoży pracownikowi zawiadomienie o przyznaniu mu nagrody, a następnie odmawia jej wypłacenia, pracownik może wystąpić do sądu pracy o zasądzenie należnej mu nagrody. Nagroda staje się wymagalna dla pracownika w terminie wskazanym w zawiadomieniu o nagrodzie jako termin wypłaty. W przypadku kiedy nagroda nie zostanie wypłacona pracownikowi w tym terminie, może on żądać odsetek z tytułu opóźnienia. Pracownik nie może jednak w postępowaniu sądowym podważać decyzji pracodawcy co do wysokości tej nagrody. 

Dodatkowe wynagrodzenie roczne – „trzynastka”

Pracownik zatrudniony w OPS nabywa prawo do dodatkowego wynagrodzenia rocznego w pełnej wysokości po przepracowaniu u danego pracodawcy całego roku kalendarzowego. Jeżeli nie przepracował całego roku kalendarzowego u danego pracodawcy, nabywa prawo do wynagrodzenia rocznego w wysokości proporcjonalnej do okresu przepracowanego – pod warunkiem, że okres ten wynosi co najmniej 
sześć miesięcy.
Warunek przepracowania co najmniej sześciu miesięcy nie jest wymagany m.in. w razie:

  • nawiązania stosunku pracy w trakcie roku kalendarzowego z nauczycielem i nauczycielem akademickim zgodnie z organizacją pracy szkoły (szkoły wyższej);
  • zatrudnienia pracownika do pracy sezonowej, jeżeli umowa o pracę została zawarta na sezon trwający nie krócej niż trzy miesiące;
  • powołania pracownika do czynnej służby wojskowej albo skierowania do odbycia służby zastępczej;
  • rozwiązania stosunku pracy w związku z: 
  1. przejściem na emeryturę, rentę szkoleniową albo rentę z tytułu niezdolności do pracy lub świadczenie rehabilitacyjne, 
  2. przeniesieniem służbowym, powołaniem lub wyborem, 
  3. likwidacją pracodawcy albo zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących pracodawcy, 
  4. likwidacją jednostki organizacyjnej pracodawcy lub jej reorganizacją; 
  • podjęcia zatrudnienia: 
  1. w wyniku przeniesienia służbowego, 
  2. na podstawie powołania lub wyboru, 
  3. w związku z likwidacją poprzedniego pracodawcy albo ze zmniejszeniem zatrudnienia z przyczyn dotyczących tego pracodawcy, 
  4. w związku z likwidacją jednostki organizacyjnej poprzedniego pracodawcy lub jej reorganizacją, 
  5. po zwolnieniu z czynnej służby wojskowej albo po odbyciu służby zastępczej; 
  • korzystania: 
  1. z urlopu wychowawczego, 
  2. z urlopu macierzyńskiego, 
  3. z urlopu ojcowskiego, 
  4. z urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, 
  5. z urlopu dla poratowania zdrowia, 
  6. przez nauczyciela lub nauczyciela akademickiego z urlopu do celów naukowych, artystycznych lub kształcenia zawodowego, 
  7. korzystania z urlopu rodzicielskiego;
  • wygaśnięcia stosunku pracy w związku ze śmiercią pracownika.

Pracownik nie nabywa prawa do trzynastki w przypadkach:

  • nieusprawiedliwionej nieobecności w pracy trwającej dłużej niż dwa dni,
  • stawienia się do pracy lub przebywania w pracy w stanie nietrzeźwości,
  • wymierzenia pracownikowi kary dyscyplinarnej wydalenia z pracy lub ze służby,
  • rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika.

Dodatkowe wynagrodzenie roczne pracownika stanowi 8,5% sumy wynagrodzenia za pracę otrzymanego przez pracownika w ciągu roku kalendarzowego, za który przysługuje to wynagrodzenie.

Trzynastkę należy wypłacić nie później niż do końca marca roku kalendarzowego, następującego po roku, za który przysługuje to wynagrodzenie. Jedynie w sytuacji rozwiązania z pracownikiem stosunku pracy w związku z likwidacją pracodawcy, wynagrodzenie roczne wypłaca się pracownikowi w dniu rozwiązania stosunku pracy.

Wynagrodzenie za godziny nadliczbowe

Pracownik samorządowy – w sytuacji gdy wymagają tego potrzeby jednostki, w której jest zatrudniony – na polecenie przełożonego ma obowiązek wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych. W wyjątkowych przypadkach jest zobowiązany świadczyć pracę także w porze nocnej oraz w niedziele i święta. Za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje mu do wyboru: 

  • wynagrodzenie za godziny nadliczbowe 
  • czas wolny w tym samym wymiarze. 

Na wniosek pracownika czas wolny może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu.

Nagroda jubileuszowa

Wysokość nagrody jubileuszowej zależy od stażu pracy i wynosi:

  • po 20 latach pracy – 75% wynagrodzenia miesięcznego,
  • po 25 latach pracy – 100% wynagrodzenia miesięcznego,
  • po 30 latach pracy – 150% wynagrodzenia miesięcznego,
  • po 35 latach pracy – 200% wynagrodzenia miesięcznego,
  • po 40 latach pracy – 300% wynagrodzenia miesięcznego,
  • po 45 latach pracy – 400% wynagrodzenia miesięcznego.

Pracownik OPS nabywa prawo do nagrody jubileuszowej w dniu upływu okresu uprawniającego do tej nagrody albo w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających nagrody jubileuszowe. Nagrodę jubileuszową wypłaca się niezwłocznie po nabyciu przez pracownika samorządowego prawa do tej nagrody. Podstawę obliczenia nagrody jubileuszowej stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do nagrody, a jeżeli dla pracownika jest to korzystniejsze – wynagrodzenie przysługujące mu w dniu jej wypłaty.

W przypadku gdy pracownik nabył prawo do nagrody jubileuszowej, będąc zatrudniony w innym wymiarze czasu pracy niż w dniu jej wypłaty, podstawę obliczenia nagrody stanowi wynagrodzenie przysługujące pracownikowi w dniu nabycia prawa do tej nagrody.

W razie ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy, pracownikowi samorządowemu, któremu do nabycia prawa do nagrody jubileuszowej brakuje mniej niż 12 miesięcy, licząc od dnia rozwiązania stosunku pracy, nagrodę tę wypłaca się w dniu rozwiązania stosunku pracy. 

Przykład

Pracownik OPS przeszedł 28 grudnia 2017 r. na emeryturę. 20 maja 2018 r. nabędzie prawo do nagrody jubileuszowej za 45 lat pracy. Od dnia rozwiązania stosunku pracy do dnia nabycia prawa do nagrody jubileuszowej pracownikowi będzie brakowało mniej niż 12 miesięcy. W tej sytuacji kierownik OPS musiał wypłacić pracownikowi w dniu rozwiązania umowy o pracę nagrodę jubileuszową za 45 lat pracy, która wynosi 400% wynagrodzenia miesięcznego.

 

Jeżeli w dniu wejścia w życie przepisów wprowadzających zaliczalność do okresów uprawniających do świadczeń pracowniczych okresów niepodlegających dotychczas wliczeniu upływa okres uprawniający pracownika samorządowego do dwóch lub więcej nagród jubileuszowych, wypłaca mu się tylko jedną nagrodę – najwyższą z przysługujących. 

W razie równoczesnego pozostawania więcej niż w jednym stosunku pracy, do okresu pracy uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się jeden z tych okresów. Natomiast jeżeli pracownik wykonuje pracę w jednostce w ramach urlopu bezpłatnego udzielonego przez pracodawcę w celu wykonywania tej pracy, do okresu uprawniającego do nagrody jubileuszowej wlicza się okres zatrudnienia u tego pracodawcy do dnia rozpoczęcia tego urlopu. Jeżeli w aktach osobowych brak jest odpowiedniej dokumentacji, warunkiem ustalenia prawa do nagrody jubileuszowej jest udokumentowanie go przez pracownika.

 

Z kolei pracownikowi, który w dniu wejścia w życie powyższych przepisów ma okres zatrudnienia (wraz z innymi okresami wliczanymi do tego okresu) dłuższy niż wymagany do nagrody jubileuszowej danego stopnia – a w ciągu 12 miesięcy od tego dnia upłynie okres uprawniający go do nagrody jubileuszowej wyższego stopnia – to nagrodę niższą wypłaca się w pełnej wysokości, a w dniu nabycia prawa do nagrody wyższej wypłaca się dodatkowo różnicę między kwotą nagrody wyższej a kwotą nagrody niższej.

Odprawa emerytalna lub rentowa

W związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy przysługuje pracownikom jednostki samorządu terytorialnego jednorazowa odprawa w wysokości:

  • dwumiesięcznego wynagrodzenia – po 10 latach pracy,
  • trzymiesięcznego wynagrodzenia – po 15 latach pracy,
  • sześciomiesięcznego wynagrodzenia – po 20 latach pracy.

Do okresów pracy uprawniających do jednorazowej odprawy w związku z przejściem na emeryturę lub rentę z tytułu niezdolności do pracy wlicza się wszystkie poprzednio zakończone okresy zatrudnienia oraz inne okresy, jeżeli z mocy odrębnych przepisów podlegają one wliczeniu do okresu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownicze.

Odprawa przysługuje pracownikowi, z którym stosunek pracy został rozwiązany w związku z przejściem na emeryturę (rentę). Uprawniona do otrzymania tego świadczenia jest zatem osoba, która jednocześnie:

  • spełnia wymagania do uzyskania emerytury (renty),
  • rozwiązała stosunek pracy, przy założeniu, że istnieje związek między rozwiązaniem umowy a przejściem na emeryturę (rentę).

Jeśli powyższe przesłanki zostaną spełnione, pracodawca jest zobowiązany do wypłaty odprawy pieniężnej. Z powszechnego charakteru odprawy emerytalnej (rentowej) wynika, że przysługuje ona bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy (umowa o pracę, mianowanie, powołanie, wybór, spółdzielcza umowa o pracę) oraz wymiar czasu pracy, w jakim pracownik był poprzednio zatrudniony.

Należy jednak podkreślić, że prawo do odprawy nie przysługuje osobie, która przechodzi na świadczenie przedemerytalne. Ponadto odprawa emerytalna (rentowa) należy się pracownikowi tylko raz w życiu. Aby dopełnić tego obowiązku, pracodawca może zażądać od pracownika złożenia stosownego oświadczenia, mającego na celu potwierdzenie, że do tej pory nie zostało mu wypłacone tego rodzaju świadczenie. Odprawę emerytalną należy wypłacić w dniu ustania stosunku pracy w związku z przejściem na emeryturę. Odprawę emerytalną (rentową) oblicza się jak ekwiwalent pieniężny za urlop wypoczynkowy, czyli na podstawie treści rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop. 

Wójt (burmistrz, prezydent miasta), starosta, marszałek mają obowiązek określić zarządzeniem maksymalne miesięczne wynagrodzenie kierowników i zastępców kierowników jednostek budżetowych, w tym ośrodka pomocy społecznej.

 

Dodatek dla pracownika socjalnego i inne uprawnienia

Jedynymi uregulowaniami dot. wynagrodzeń w ośrodkach pomocy społecznej wskazanymi w ustawie o pomocy społecznej są zapisy art. 121, wymieniające uprawnienia pracownika socjalnego.

W ust. 3a tego przepisu wskazano, że pracownikowi socjalnemu przysługuje wypłacany co miesiąc dodatek do wynagrodzenia w wysokości 250 zł brutto. Aby otrzymywać taki dodatek, pracownik musi jednak spełniać następujące warunki:

  • zatrudnienie w pełnym wymiarze czasu pracy w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej, 
  • do jego podstawowych obowiązków należy świadczenie pracy socjalnej w środowisku; w tym przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych poza siedzibą jednostki.

 
W przypadku zatrudnienia w mniejszym wymiarze czasu pracy, dodatek przysługuje w wysokości proporcjonalnej do czasu pracy. Ponadto pracownikowi socjalnemu przysługuje zwrot kosztów uczestnictwa w szkoleniach w zakresie specjalizacji zawodowej w zawodzie pracownika socjalnego, w kwocie nie mniejszej niż 50% kosztów szkolenia. Co więcej, jeżeli do obowiązków pracownika socjalnego należy świadczenie pracy socjalnej w środowisku lub przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych poza siedzibą jednostki, przysługuje mu zwrot kosztów przejazdów z miejsca pracy do miejsc wykonywania przez niego czynności zawodowych – jednak w przypadku braku możliwości zapewnienia dojazdu środkami pozostającymi w dyspozycji zatrudniającego go pracodawcy.

Innym przywilejem jest również dodatkowy urlop wypoczynkowy raz na dwa lata w wymiarze 10 dni roboczych, który jednak przysługuje wyłącznie:

  • pracownikowi socjalnemu zatrudnionemu w ośrodku pomocy społecznej lub w powiatowym centrum pomocy rodzinie, 
  • do jego obowiązków musi należeć praca socjalna oraz przeprowadzanie rodzinnych wywiadów środowiskowych, 
  • urlop przysługuje pod warunkiem, że pracownik ten przepracował nieprzerwanie i faktycznie co najmniej pięć lat.

Dodatkowym wyróżnieniem jest możliwość przyznania przez ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego osobie zatrudnionej na takim stanowisku nagrody specjalnej za wybitne, nowatorskie rozwiązania w zakresie pomocy społecznej.

Poza tym, pracownik socjalny korzysta z prawa pierwszeństwa przy wykonywaniu swoich zadań w urzędach, instytucjach i innych placówkach. Organy te są obowiązane do udzielania pracownikowi socjalnemu pomocy w zakresie wykonywania tych czynności. Przysługuje mu również ochrona prawna przewidziana dla funkcjonariuszy publicznych.

Podróże służbowe i jazdy lokalne

Na koniec warto przypomnieć, że jak każda osoba zatrudniona w ramach stosunku pracy, również pracownik ośrodka pomocy społecznej wykonujący na polecenie pracodawcy zadanie służbowe poza miejscowością, w której znajduje się siedziba pracodawcy, lub poza stałym miejscem pracy ma prawo do należności na zasadach określonych w przepisach w sprawie wysokości oraz warunków ustalania należności przysługujących pracownikom samorządowej sfery budżetowej z tytułu podróży służbowej, wydanych na podstawie Kodeksu pracy. 

Natomiast stosownie do przepisów rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 marca 2002 r. w sprawie warunków ustalania oraz sposobu dokonywania zwrotu kosztów używania do celów służbowych samochodów osobowych, motocykli i motorowerów niebędących własnością pracodawcy, kierownik rekompensuje pracownikowi koszty używania samochodu w celach służbowych do jazd lokalnych samochodu osobowego niebędącego własnością pracodawcy. Rozliczenie następuje na podstawie umowy cywilnoprawnej, zawartej między pracodawcą a pracownikiem, poprzez wypłatę:

  • ryczałtu albo
  • należności w wysokości nieprzekraczającej kwoty ustalonej przy zastosowaniu stawek za jeden 

kilometr przebiegu pojazdu i liczby przejechanych kilometrów.

Wysokość ryczałtu ustala się jako iloczyn miesięcznego limitu kilometrów na jazdy lokalne, określonego przez pracodawcę i obowiązującej stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu.

Podstawa prawna:

  1. Ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej.
  2. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych.
  3. Ustawa z dnia 12 grudnia 1997 r. o dodatkowym wynagrodzeniu rocznym dla pracowników sfery budżetowej.
  4. Rozporządzenie Rady Ministrów z 18 marca 2009 r. w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych.

 

Sprawdź również: Przemoc domowa – nowe obowiązki samorządów w zapowiedzi nowelizacji ustawy o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie

 

Przypisy