Co oznacza termin „mobbing”? Według definicji Kodeksu pracy mobbing to działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
POLECAMY
Z kolei Międzynarodowa Organizacja Pracy definiuje mobbing jako obraźliwe zachowanie poprzez mściwe, okrutne, złośliwe lub upokarzające usiłowanie zaszkodzenia jednostce lub grupie pracowników. Obejmuje ono sprzysięganie się lub mobbing przeciwko wybranemu pracownikowi, który staje się przedmiotem psychicznego dręczenia. Mobbing charakteryzuje się stałymi, negatywnymi uwagami lub krytyką, społecznym izolowaniem danej osoby, plotkowaniem lub rozprzestrzenianiem fałszywych informacji.
Brak któregokolwiek z wymienionych w ramce elementów powoduje, że pracownik nie może domagać się roszczeń na podstawie przepisów prawa pracy.
Warto zwrócić uwagę, że w ustawie nie został określony minimalny okres nękania lub zastraszania pracownika. Ocena uporczywości i długotrwałości oddziaływania również ma charakter indywidualny, dokonuje ją zatem sąd pracy dopiero na podstawie konkretnego przypadku.
Przesłanki, które muszą być spełnione, aby można mówić o mobbingu.
- Występują działania i zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko niemu.
- Oddziaływania polegają na nękaniu lub zastraszaniu.
- Działania są systematyczne i długotrwałe.
- Celem oddziaływania jest poniżenie lub ośmieszenie pracownika, odizolowanie go od współpracowników lub wyeliminowanie z zespołu.
- Efektem prowadzonych działań jest wystąpienie u pracownika zaniżonej oceny przydatności zawodowej, a także poczucie poniżenia czy ośmieszenia albo odizolowanie lub wyeliminowanie go z zespołu współpracowników.
Rodzaje mobbingu
Ze względu na relacje osób biorących udział w tym zjawisku w literaturze wyróżnia się trzy rodzaje mobbingu:
- mobbing pionowy – przełożony jest prześladowcą, a podwładny ofiarą (kierownik→pracownik),
- mobbing poziomy – mobberem jest grupa lub jej przedstawiciel, a ofiarą jest osoba należąca lub zależna od tej grupy (kierownik→kierownik, pracownik→pracownik),
- mobbing pochyły – przełożony jest osobą prześladowaną przez podwładnego (pracownik→kierownik).
Przykładowe działania i zachowania mobbingowe
Różne mogą być działania i taktyki stosowania terroru psychi...