Problem samobójstw wśród dzieci i młodzieży

Dziecięce akty samobójstwa są źródłem ogromnego cierpienia dla rodziców i bliskich oraz ukazują niewyobrażalny wewnętrzny dramat tych, którzy próbę podejmują. Stanowią jeden z najpoważniejszych problemów społecznych, który zatacza coraz szersze kręgi i dotyczy coraz młodszych dzieci. 

Co więcej, współczesne życie jest intensywne, bardzo szybkie i wymagające. Bezpośrednie relacje i kontakt, rozmowa twarzą w twarz czy wspólne wypicie herbaty zastępowane jest coraz częściej przez monitor komputera czy telefonu. Wdaje się, że to epidemia naszych czasów, tragedia współczesnych społeczeństw, którym żyje się coraz wygodniej, ale w coraz większej izolacji i osamotnieniu, w którym coś nam nieodwracalnie umyka. Pewna 15-letnia dziewczynka, z którą pracowałam kilkanaście miesięcy, powtarzała, że wraca do domu, w którym nie ma nikogo, kto by się nią zainteresował. Kiedyś napisała na kartce „mieszkam tutaj” i powiesiła ją na lodówce. Rodzice nie odpowiedzieli, zorientowali się dopiero, gdy dziewczynka postanowiła odebrać sobie życie. Wiele dzieci nie ma nikogo, kto udzieliłby im pomocy i wparcia, czy po prostu wysłuchał. Czasem osoby pracujące w ośrodkach pomocowych są jedynymi, na których czujność, uwagę i dyskrecję mogą liczyć. Jednak w sytuacji zagrożenia życia należy pamiętać, że kwestie związane z zachowaniem tajemnicy i zasady poufności nie obowiązują. Każdy niepokojący sygnał – nawet ten, który jest rozumiany jako manipulacja – powinien zostać dokładnie przeanalizowany i potraktowany odpowiedzialnie. Musimy pamiętać, że każda podejmowana przez dziecko czy młodego człowieka próba samobójcza jest aktem rozpaczy i ostatnią możliwością, by uzyskać pomoc w doświadczeniu cierpienia emocjonalnego, którego nie sposób dłużej znosić. Podejmując temat profilaktyki narastającej liczby samobójstw wśród dzieci i młodzieży, musimy być odważni, zdeterminowani i gotowi, by stawiać czoła trudnym pytaniom, przełamując barierę tajemnicy, narastającą wokół tego problemu. Dokładny przegląd zagadnienia oraz rzetelna wiedza dotycząca zjawiska przyczynią się do obalenia mitów i stereotypów, wspomagając działania zapobiegające tego typu tragediom. Zrozumienie samobójstwa i akceptacja faktu, że dzieci również odbierają sobie życie jest pierwszym krokiem do odpowiedniej pomocy osobom, które są nim zagrożone.

Samobójstwa w statystykach

W latach 2015–2016 w Polsce ponad 11 tysięcy osób targnęło się na życie, blisko 55% przypadków zakończyło się zgonem. Spośród tej liczby 1029 to dzieci, młodzież i młodzi dorośli do 24. roku życia. Trzeba pamiętać, że są to przypadki odnotowane, a nie wszystkie informacje trafiają do Policji. Międzynarodowa Organizacja Zdrowia szacuje, iż w rzeczywistości prób samobójczych jest dziesięciokrotnie więcej niż dokonanych samobójstw. Piątek i weekendy to dni tygodnia, w których najczęściej dokonywano samobójstwa. Raport Fundacji Dajemy Dzieciom Siłę prezentuje alarmującą statystykę, w której Polska jest na drugim miejscu w Europie pod względem samobójstw nieletnich. Zestawienie opublikowane w „Dzieci się liczą 2017 – Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce” na pierwszym miejscu wymienia Niemcy. W 2014 roku doszło tam do 224 prób samobójczych osób poniżej 19. roku życia zakończonych śmiercią (statystyka nie obejmuje osób odratowanych). W tym samym czasie w Polsce zanotowano 209 takich przypadków. 

W prawie polskim nigdy nie uznano samobójstwa czy próby samobójczej za przestępstwo – jest jednak czynem społecznie niepożądanym, karane jest bowiem nakłanianie do samobójstwa. Ustawa o ochronie zdrowia psychicznego w oparciu o art. 23 i 24 mówi, że w przypadkach osób, których dotychczasowe zachowanie z powo...