Nastolatek w rodzinie

Zdaniem psychologa

W wielu rodzinach z dorastającymi dziećmi zaczynają pojawiać się nieznane wcześniej wyzwania. Dorośli są zaskoczeni zmianami, jakie przechodzi ich syn czy córka, niepokoją się dystansem, jaki pojawia się między nimi a dzieckiem, nie rozumieją niektórych zachowań czy reakcji młodego człowieka. Coraz częściej skarżą się na poczucie bezradności i braku wpływu w kontakcie z nastolatkiem. Aby w tych nowych warunkach podtrzymać bezpieczną i wartościową więź z dzieckiem, warto dowiedzieć się więcej o tym, co ono w tym szczególnym okresie przeżywa i jakie jest tego podłoże.

Zmiany, które zachodzą w organizmie człowieka w okresie dojrzewania są bardzo obciążające i dość mocno wyczerpują zasoby energetyczne. Okres ten zaczyna się między 10. a 12. rokiem życia intensywnym wzrostem niektórych połączeń nerwowych a „przycinaniem” innych, czyli wielką przebudową układu nerwowego. Procesowi temu towarzyszy uwalnianie hormonów płciowych oraz zmiany w metabolizmie, takie jak zmiana w cyklu uwalniania melatoniny, wpływająca na cykl snu młodych osób. W umyśle osoby nastoletniej zachodzą zmiany związane z pamięcią, myśleniem, koncentracją czy podejmowaniem decyzji.

POLECAMY

Równocześnie ogromna zmiana odbywa się na planie emocjonalnym i społecznym. Nastolatek uczy się, jak w przyszłości regulować swoje pobudzenie poza domem rodzinnym, w grupie rówieśniczej oraz samemu. Jest to właściwie przejście z jednego trybu funkcjonowania na całkiem inny – nastolatek musi przejść z dzieciństwa w dorosłość i opuścić gniazdo rodzinne. Układ nerwowy młodego człowieka musi się do tych dużych zmian dostosować, dlatego proces przebudowy jest tak intensywny. Teoretycy twierdzą, że jest to cena, jaką nasz gatunek musi zapłacić za długi okres zależności od rodziców, podczas którego mózg człowieka może się niebywale rozwinąć.

W okresie dorastania zwiększa się aktywność układu dopaminowego, który związany jest z dążeniem do nagrody, dlatego młodzi ludzie poszukują niebezpiecznych i emocjonujących doświadczeń, a czują się znudzeni, gdy nie angażują się w nowe, fascynujące aktywności.

Efektem silnego dążenia do nagrody jest przede wszystkim impulsywność, czyli podejmowanie działań bez przemyślenia ich. Wiąże się z tym również większa podatność na uzależnienia, ponieważ wszelkie używki czy uzależniające zachowania szybko uwalniają dopaminę.

Trzecim skutkiem aktywacji układu dopaminowego jest zjawisk...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 10 wydań czasopisma "Doradca w Pomocy Społecznej"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Pełen dostęp do archiwalnych numerów czasopisma w wersji elektronicznej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy