Praca z rodziną biologiczną dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej. Część III – Plan pomocy podopiecznemu jako niedoceniany element wsparcia dziecka w jego powrocie do rodziny biologicznej

Na początek przedstawię regulacje prawne z obszaru pomocy udzielanej dzieciom umieszczonym w pieczy zastępczej, potem wnioski i rekomendacje NIK. Wskażę też, o czym – moim zdaniem – należy pamiętać, konstruując plan pomocy dziecku umieszczonemu w pieczy zastępczej. Jak zaznaczyłam, ten artykuł dotyczyć będzie planu pomocy dziecku umieszczonemu w rodzinnej pieczy zastępczej. W mojej ocenie fakt, że plan pomocy dziecku umieszczanemu w instytucjonalnej pieczy zastępczej został uregulowany w obowiązujących aktach prawnych (rozporządzenie ministra pracy i polityki społecznej z dnia 22 grudnia 2011 r. w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej) nie oznacza, że nie istnieją możliwości zmian w tym obszarze, wydaje się jednak, że system rodzinnej pieczy zastępczej z powodu braku tych regulacji staje przed znacznie trudniejszym wyzwaniem.

Regulacje ustawowe

Podstawową regulację prawną dotyczącą tworzenia planów pomocy dziecku umieszczonemu w systemie rodzinnej pieczy zastępczej stanowi art. 77 ust. 3 pkt 2 ustawy o wspieraniu rodzinny i systemie pieczy zastępczej, który wskazuje, że do zadań koordynatora rodzinnej pieczy zastępczej należy w szczególności przygotowanie – we współpracy z rodziną zastępczą lub prowadzącym rodzinny dom dziecka oraz asystentem rodziny, a w przypadku gdy rodzinie dziecka nie został przydzielony asystent rodziny – we współpracy z podmiotem organizującym pracę z rodziną – planu pomocy dziecku. Jest to podstawowy dokument określający kierunki pracy z dzieckiem i w związku z tym powinien być opracowywany niezwłocznie po zapoznaniu się z sytuacją dzieci objętych opieką. Należy pamiętać, że akty prawne z jednej strony nakładają obowiązek tworzenia planu pomocy dziecku na koordynatorów pieczy zastępczej, ale z drugiej (o czym już pisałam: I. Klimowicz, Praca z rodziną biologiczną dziecka umieszczonego w pieczy zastępczej, „Doradca w Pomocy Społecznej” nr 97, s. 5. poprzednio) wskazują, że plan ten ma być tworzony przy współpracy z asystentem rodziny oraz z udziałem rodziny zastępczej dziecka. Należy zwrócić uwagę na to, że w aktualnie obowiązujących przepisach nie został wskazany termin dotyczący opracowania planu pomocy dla dziecka umieszczonego w rodzinnej pieczy zastępczej. Należy jednak zauważyć, że w rozporządzeniu w sprawie instytucjonalnej pieczy zastępczej przepisy nie pozostawiają takiej dowolności. Określono w nich, że plan opracowuje się niezwłocznie po sporządzeniu diagnozy psychicznej dziecka. Analogiczny dokument (diagnoza psychofizyczna dziecka) – zgodnie z art. 38a ust. 1 pkt 7 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej – jest wymagany dla dzieci w rodzinnej pieczy zastępczej. Do tego zagadn...