Zlecanie pracy w godzinach nadliczbowych – prawa i obowiązki pracownika samorządowego i pracodawcy

Pracownik samorządowy ma obowiązek wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych, jeżeli:
wymagają tego potrzeby jednostki, w której pracownik jest zatrudniony, praca została zlecona na polecenie przełożonego.
Obydwa te warunki muszą zostać spełnione łącznie.
Jedną z przesłanek pracy w godzinach nadliczbowych są więc potrzeby jednostki. Nie muszą być to szczególne potrzeby pracodawcy, jak w przypadku pracy w godzinach nadliczbowych na gruncie Kodeksu pracy. Wystarczy, że będą to zwykłe, przewidywalne potrzeby jednostki.
W wyjątkowych przypadkach praca w godzinach nadliczbowych może być wykonywana w porze nocnej oraz w niedziele i święta.

Pracownik jest obowiązany do pracy w godzinach nadliczbowych, jeżeli praca ta została zarządzona przez upoważnionych przełożonych. Źródła tego obowiązku upatruje się w ogólnym obowiązku stosowania się do poleceń przełożonych, które dotyczą pracy (art. 100 § 1 k.p.) oraz w obowiązku dbałości o dobro zakładu pracy (art. 100 § 2 pkt. 4 k.p.).
Pracy w godzinach nadliczbowych nie mogą wykonywać kobiety w ciąży. Natomiast pracownicy samorządowi sprawujący pieczę nad osobami wymagającymi stałej opieki lub opiekujący się dziećmi w wieku do ośmiu lat mogą wykonywać pracę w godzinach nadliczbowych tylko za ich zgodą.
W poszczególnych systemach czasu pracy, pracą w godzinach nadliczbowych jest praca ponad ustalony w rozkładzie czasu pracy wymiar, który nie może przekroczyć:

• w podstawowym czasie pracy – 8 godzin na dobę lub przeciętnie 40 godzin na tydzień,
• w równoważnym czasie pracy – 12,16 lub 24 godziny oraz przeciętnie 40 godzin na tydzień,
• w skróconym czasie pracy – skróconej normy dobowej lub tygodniowej.

Należy również zaznaczyć, że nie stanowi pracy w godzinach nadliczbowych czas odpracowania zwolnienia od pracy, udzielonego pracownikowi, na jego pisemny wniosek, w celu załatwienia spraw osobistych.

Co w zamian za pracę w godzinach nadliczbowych? Wynagrodzenie albo czas wolny

Pracownikowi samorządowemu za pracę wykonywaną na polecenie przełożonego w godzinach nadliczbowych przysługuje wynagrodzenie albo czas wolny w tym samym wymiarze, z tym że wolny czas, na wniosek pracownika, może być udzielony w okresie bezpośrednio poprzedzającym urlop wypoczynkowy lub po jego zakończeniu.
Wybór, czy otrzymać wynagrodzenie, czy skorzystać z czasu wolnego należy tylko do pracownika samorządowego, a nie do pracodawcy. Przepisy nie wskazują, w jakiej formie wybór powinien być dokonany, ale rekomenduje się zachowanie formy pisemnej.

Wysokość wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych dla pracowników samorządowych

W ustawie o pracownikach samorządowych próżno szukać postanowień o dodatku do wynagrodzenia, jak to zostało uregulowane w Kodeksie pracy. Przeważające stanowisko odmawia przyznania pracownikom samorządowym takiego dodatku, wskazując, że ustawa o pracownikach samorządowych stanowi przepisy szczególne do Kodeksu pracy. Wyłącznie bowiem w sprawach wyraźnie w ustawie o pracownikach samorządowych nieuregulowanych, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu pracy.

Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, aby pracodawca w regulaminie wynagradzania wprowadził dodatki za pracę w godzinach nadliczbowych, określając ich poziom na dowolnej wysokości w zależności od kondycji finansowej jednostki.
Regulacje ustawy o pracownikach samorządowych nie przewidują dodatków 50% czy 100% za godziny nadliczbowe.
Pracow...