Kształtowanie samodzielności dzieci z niepełnosprawnością

Niezależność może przejawiać się w organizacji swojej pracy, podejmowaniu nowych wyzwań, gotowości do nabywania wiedzy. Szczególnie istotna wydaje się samodzielność w nawiązywaniu i podtrzymywaniu satysfakcjonujących relacji społecznych. Ważna jest gotowość do współdziałania i odpowiedzialności. Ostatnio wiele mówi się również o niezależności emocjonalnej, umiejętności radzenia sobie z uczuciami i reakcjami. Emocjonalna samodzielność jest najtrudniejsza, ponieważ polega na braku uzależnienia od drugiej osoby i od tego, jak cię widzą inni.

Wszystkie dzieci liczą się z opinią rodziców, no i oczywiście, a może przede wszystkim, opinią rówieśników. Dlatego szczególnie ważne wydaje się wspieranie ich w rozwoju emocjonalnym i społecznym, by umiejętnie radziły sobie w grupie. Nie ma szczególnych zasad postępowania zarówno w przypadku dzieci pełnosprawnych, jak i niepełnosprawnych. Każde dziecko wymaga wspierania samodzielności na miarę swoich możliwości psychofizycznych. Różnica polega tylko na tym, że dzieci niepełnosprawne potrzebują więcej czasu, często naszej pomocy w wykonaniu zadania, naszego większego wsparcia. Natomiast cierpliwości potrzebują wszystkie dzieci.
 

Jak rozwijać samodzielność dzieci, żeby jednocześnie nie dopuścić do rozwoju zachowań niepożądanych? Wskazówki dla terapeutów i ich podopiecznych

Zasada nr 1. Przypominaj rodzicowi o bezwarunkowej miłości i akceptacji swojego dziecka.

Podstawą wszystkich odziaływań wychowawczych jest miłość i akceptacja swojego dziecka bez względu na jego wady, niepełnosprawności, deficyty i ograniczenia. Zasada ta wydaje się bardzo banalna, ale niestety często trzeba o niej rodzicom przypominać. Opiekunowie dzieci niepełnosprawnych mają nierzadko tendencję do stawiania dzieciom zbyt wysokich wymagań, nie akceptują jego ograniczeń. Taka postawa rodziców może znacząco przyczynić się do obniżenia poczucia własnej wartości u podopiecznego, rozwoju depresji lub niechęci do doskonalenia swoich słabszych stron lub wręcz przeciwnie do perfekcjonizmu. Inni, bagatelizując jego deficyty, nie zapewniają mu należytej pomocy. Warto każdego dnia powtarzać rodzicom, jakie mają mądre, wartościowe i dobre dziecko. Jeśli rodzic ma poczucie, że nie darzy dziecka bezwarunkową miłością i akceptacją, warto zaproponować mu skorzystanie z fachowej pomocy psychoterapeuty.

Zasada nr 2. Podkreślaj na każdym kroku o konieczności zdecydowanych i konsekwentnych odziaływań obojga rodziców i pozostałych opiekunów.

Zlecając rodzicom zadania do wykonania w domu, uświadamiaj ich, że szczególnie ważna jest ich współpraca, zdecydowanie i konsekwencja w działaniu. Niestety, większość problemów wychowawczych, w tym z nauką samodzielności, wynika z braku konsekwencji i porozumienia w postępowaniu obojga rodziców. Dziecko, które dostaje sprzeczne informacje od poszczególnych członków rodzinny, nie tylko nie wie, jak się zachować, ale może rozwinąć różne nieadaptacyjne strategie radzenia sobie z problemami. Codzienne egzekwowan...