Domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży – procedura kierowania i planowane zmiany

Przede wszystkim przyjrzeć się należy kwestii statusu i funkcjom domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Co do zasady, zapewnienie schronienia jest zadaniem gminy o charakterze obowiązkowym. Realizacja tego zadania polega z reguły na kierowaniu osób bezdomnych do schronisk lub schronisk z usługami opiekuńczymi. Jednak choćby z uwagi na określoną specyfikę i standard świadczonych usług w tych miejscach, nie powinny trafiać do nich dzieci. Zważyć również należy, że sytuacja, w której osoba z małym dzieckiem czy kobieta w ciąży nie ma gdzie mieszkać, z reguły jest wynikiem współwystępowania szeregu problemów, wśród których brak schronienia jest jedynie następstwem wcześniej zaistniałej sytuacji kryzysowej. Takiej osoby nie wystarczy objąć jedynie pomocą w formie zapewnienia schronienia, należy jej zapewnić również inne formy specjalistycznego wsparcia o określonym standardzie.
Zgodnie z art. 47 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej, matki z małoletnimi dziećmi oraz kobiety w ciąży dotknięte przemocą lub znajdujące się w innej sytuacji kryzysowej mogą w ramach interwencji kryzysowej znaleźć schronienie i wsparcie w domach dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Do tych domów mogą być również przyjmowani ojcowie z małoletnimi dziećmi albo inne osoby sprawujące opiekę prawną nad dziećmi.
Czym są domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży? Zgodnie z art. 6 pkt 5 ustawy o pomocy społecznej jednostkami organizacyjnymi pomocy społecznej są m.in. ośrodki wsparcia. Ośrodki wsparcia z reguły są jednostkami organizacyjnymi dziennego pobytu, ale po myśli art. 51 ust. 3 ustawy mogą być w nich prowadzone miejsca całodobowe okresowego pobytu. Katalog tych ośrodków zawiera art. 51 ust. 4 i 5 ustawy – wśród nich wymienione są wprost domy dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży.
Jednocześnie ustawa wskazuje, że prowadzenie powiatowych ośrodków wsparcia, w tym domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży, z wyłączeniem środowiskowych domów samopomocy i innych ośrodków wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi stanowi zadanie własne powiatu.
Taka regulacja wiąże się z wprowadzeniem szczególnych zasad kierowania i umieszczania oraz obejmowania wymagana pomocą osób takiego wsparcia wymagających.

Sposób realizacji zadania prowadzenia domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży

Powiat może realizować zadanie prowadzenia domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży na dwa sposoby. Pierwszy polegać będzie na utworzeniu odrębnej jednostki organizacyjnej. Wówczas będziemy mieć do czynienia z podmiotem publicznym. Drugi sposób polega na zleceniu tego zadania podmiotowi niepublicznemu na podstawie art. 25 ustawy o pomocy społecznej. Zasadniczo niemal każde zadanie (z wyłączeniem tych, o których mowa w art. 25 ust. 2 ustawy) może zostać zlecone przez organy zobowiązane do ich realizacji organizacjom pozarządowym, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy z dnia 
24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie oraz podmiotom wymienionym w art. 3 ust. 3 tej ustawy, prowadzącym działalność w zakresie pomocy społecznej. Tak realizowane są zadania, polegające na udzielaniu schronienia osobom bezdomnym, zapewnieniu usług opiekuńczych czy prowadzeniu domów pomocy społecznej. Tak też może być realizowane zadanie prowadzenia domów dla matek z małoletnimi dziećmi i kobiet w ciąży. Niezależnie od tego, w jakiej formie prowadzony jest taki dom – obowiązki wynikające z przepisów, a dotyczące skierowania do takiego domu czy ustalenia odpłatności za pobyt w nim, należeć będą do organów powiatu jako organów prowadzących lub organów zlecających ich prowadzenie.

Zasady kierowania

Dotychczas zasady kierowania do domów dla matek z ma...