Dokumentowanie pracy socjalnej – jak, po co i z jakim skutkiem?

Określenie, czym jest praca socjalna, wbrew pozorom nie jest takie oczywiste. Zacznijmy od tego, co o pracy socjalnej mówi ustawa o pomocy społecznej (Ustawa o pomocy społecznej z dnia 12 marca 2004 r. - Dz. U. 2021 poz. 2268).

Po pierwsze – definiuje pojęcie pracy socjalnej. Przypomnę: „Praca socjalna to interdyscyplinarna działalność zawodowa mająca na celu pomoc osobom i rodzinom we wzmacnianiu lub odzyskiwaniu zdolności do funkcjonowania w społeczeństwie poprzez pełnienie odpowiednich ról społecznych oraz tworzenie warunków sprzyjających temu celowi”.

Po drugie – ustawa reguluje pewne aspekty związane z jej świadczeniem. Przywołajmy zapisy art. 45 ustawy o pomocy społecznej, w których określa się, że praca socjalna świadczona jest na rzecz poprawy funkcjonowania osób i rodzin w ich środowisku społecznym. Artykuł ten mówi również, że jest ona (praca socjalna) skierowana do osób i rodzin w celu rozwinięcia lub wzmocnienia ich aktywności i samodzielności życiowej oraz do społeczności lokalnej, w celu zapewnienia współpracy i koordynacji działań instytucji i organizacji istotnych dla zaspokajania potrzeb członków społeczności. Dodatkowo wskazuje, że praca socjalna może być prowadzona w oparciu na kontrakcie socjalnym lub projekcie socjalnym,  a także nakazuje wykorzystać właściwe tej działalności metody i techniki, stosowane z poszanowaniem godności osoby i jej prawa do samostanowienia. I co jest równie istotne umożliwia objęcie pracą socjalną każdego mieszkańca gminy bez względu na posiadany dochód. 

Artykuł 106 ust. 2 ustawy dookreśla, że świadczenie pracy socjalnej nie wymaga wydania decyzji administracyjnej. Co jednak nie oznacza, że nie można jej przyznać w drodze decyzji administracyjnej (I. Sierpowska, Komentarz do ustawy, Warszawa 2020). Z kolei art. 119 jako pierwsze z zadań pracownika socjalnego wymienia świadczenie pracy socjalnej.

Podsumowując, regulacje prawne oznaczają, że pracą socjalną należy (obowiązkowy charakter zadania gminy) objąć każdego mieszkańca, którego sytuacja życiowa takiego wsparcia wymaga, bez względu na jego sytuację materialną. Jednocześnie ta interwencja powinna być przeprowadzona w oparciu na metodach i technikach, które nie naruszają zasady samostanowienia i zapewniają poszanowanie godności. Forma przyznania świadczenia pozostawiona jest uznaniu administracyjnemu.

Praca socjalna...