0
1283
Zadaniem osób pracujących na co dzień z młodzieżą jest umiejętność ustalenia, jakiego rodzaju pomoc będzie adekwatna i skuteczna. By tego dokonać, potrzebna jest wiedza zarówno z zakresu objawów zaburzeń lękowych, jak i świadomość, że różne problemy młodzieży – pozornie odległe od zaburzeń lękowych – bardzo często skrywają lęk, do którego koniecznie trzeba się odnieść, jeżeli chcemy nawiązać z nastolatkiem więź umożliwiającą podjęcie dalszego leczenia. Celem niniejszego artykułu jest wskazanie na specyfikę zaburzeń lękowych w okresie dorastania, ze szczególnym uwzględnieniem innych objawów zaburzeń psychicznych, które maskują odczuwany przez nastolatka lęk.
Krótka charakterystyka zaburzeń lękowych
Zaburzenia lękowe są opisywane w ramach dwóch klasyfikacji zaburzeń psychicznych – w naszym kraju i w Europie nadal jest to ICD-10, w Stanach Zjednoczonych – DSM-V. Tabela 1 przedstawia przegląd zaburzeń lękowych występujących w populacji dzieci, młodzieży oraz osób dorosłych.
POLECAMY
Jak pokazuje tabela 1, zaburzenia lękowe mają różną postać, a cechą wspólną jest oczywiście doświadczanie lęku w sposób przekraczający poziom normatywny oraz poziom lęku typowy dla określonej fazy rozwojowej człowieka. Lęk jest stanem emocjonalnym o przykrym zabarwieniu, charakteryzującym się odczuwaniem nieuzasadnionych obaw, uczucia zagrożenia; cechuje go różne nasilenie i czas trwania (Gmitrowicz, Janas-Kozik, 2018).
Tab. 1. Zaburzenia lękowe w ICD-10, DSM-V (za: Gmitrowicz, Janas-Kozik, 2018)
|
ICD-10 |
DSM-V |
| Lęk przed separacją w dzieciństwie (F93.0) | Separacyjne zaburzenie lękowe (SAD – Separation Anxiety Disorder) |
| Uogólnione zaburzenia lękowe (F93.80, F41.1) | Zaburzenie lękowe uogólnione |
|
Lęk społeczny w dzieciństwie (F93.2) Fobia społeczna (F40.1) |
Społeczne zaburzenia lękowe (fobia społeczna) |
|
Zaburzenia lękowe w postaci fobii w dzieciństwie (F93.1) Zaburzenia lękowe w postaci fobii (F40) |
Fobia swoista |
| Zaburzenia lękowe z napadami lęku (lęk paniczny) (F41.0) | Zaburzenie paniczne |
| Mutyzm selektywny (F94) | Mutyzm selektywny |
Bardzo ważne wydaje się odróżnianie lęku od strachu. Strach jest emocjonalną reakcją na realnie dostrzegane zagrożenie, bardzo często prowokuje reakcje typu „walka albo ucieczka”. Lęk z kolei dotyczy przewidywanych zagrożeń, z których niektóre cechują się bardzo niskim prawdopodobieństwem wystąpienia (tamże). Lękowi towarzyszy napięcie mięśni i czujność w oczekiwaniu na niebezpieczeństwo, ostrożność i bardzo często zachowania unikające.
Lęk w okresie adolescencji
Jak wspomniano, lęk należy oceniać w zależności od aktualnej fazy rozwoju. Okres dorastania to szczególny czas w rozwoju, kiedy następują intensywne zmiany biologiczne, społeczne i emocjonalne. Tabela 2
przedstawia przegląd głównych zaburzeń lękowych występujących w adolescencji, wyróżniony...
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 10 wydań czasopisma "Doradca w Pomocy Społecznej"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Pełen dostęp do archiwalnych numerów czasopisma w wersji elektronicznej
- ...i wiele więcej!
