Terapia uzależnień w okresie adolescencji – wskazówki do pracy z nastolatkiem

Przez samo uzależnienie można rozumieć nabytą silną potrzebę wykonywania jakiejś czynności lub zażywania jakiejś substancji. Warto już na samym wstępie zaznaczyć, że uzależnienie ma niewiele wspólnego z siłą woli – jest chorobą, którą należy leczyć wielopłaszczyznowo. Rozróżnienie, które zostało zarysowane w podanej wyżej definicji i wydaje się ważne w zakresie terapii uzależnień – to podział na uzależnienia od substancji i uzależnienia behawioralne. Uzależnieniem behawioralnym nazwiemy takie uzależnienie, w którym występuje zespół objawów związanych z utrwalonym, wielokrotnym powtarzaniem określonej czynności (lub grupy czynności) w celu uzyskania takich stanów emocjonalnych, jak: przyjemność, euforia, ulga, uczucie zaspokojenia itd.

Uzależnienia u dzieci i młodzieży

Coraz częściej pojawiającym się problemem, zaznaczanym głośno w przestrzeni publicznej, są uzależnienia u osób młodych – dzieci i młodzieży. To, co kiedyś było trudne do uwierzenia i zaakceptowania, teraz staje się zjawiskiem występującym na porządku dziennym. W gabinetach specjalistów – psychologów, psychoterapeutów, terapeutów uzależnień i psychiatrów coraz częściej zjawiają się młodzi ludzie z problemem związanym z nadużywaniem substancji psychoaktywnych bądź uzależnieni od poszczególnych czynności. Często do tych gabinetów te młode osoby trafiają z rodzicami czy opiekunami. Zdarza się też, że zaniepokojeni opiekunowie na początku sami udają się do specjalistów po poradę. By móc umiejętnie pomóc takim osobom, należy dobrze poznać w zasadzie aż trzy obszary: specyfikę pracy z dziećmi i młodzieżą, specyfikę pracy z osobą uzależnioną oraz specyfikę pracy z systemem rodzinnym. Warto też zwrócić uwagę na to, że w tej specyficznej sytuacji pracy z młodą osobą w zakres relacji terapeutycznej i obszarów dookoła niej wchodzi wiele innych, dodatkowych czynników – zjawisko uzależnienia, procesy rozwojowe zachodzące w ciele i psychice młodego człowieka oraz system rodzinny nierozerwalnie związany z pacjentem/klientem, ale i też często w jakiś sposób z jego uzależnieniem.
Obecnie wyróżnić można wiele rodzajów uzależnień wśród młodych osób – zarówno uzależnienie od substancji psychoaktywnych (np. alkohol, narkotyki, leki), jak i behawioralne (np. uzależnienie od internetu, komputera, telefonu, gier, ćwiczeń fizycznych itd.). Trudno stworzyć pełną i dokładną listę substancji i czynności, od których może się uzależnić młoda osoba. Lista taka pokrywałaby się zapewne z podobną listą odnoszącą się do osób dorosłych, ale i stworzenie takiej wydaje się niemożliwe. Substancje psychoaktywne ewoluują w zasadzie każdego dnia – nawet bardzo czułe i dokładne testy nie są w stanie z całkowitą pewnością wykrywać wszystkich substancji i ich pochodnych, trudno zatem byłoby zbadać ich konkretną ilość. Podobnie jest, jeśli chodzi o rozmaite czynności – tak naprawdę jesteśmy w stanie uzależnić się od bardzo wielu z nich, nie ma tutaj jasno określonych schematów i wzorców, dzięki którym terapia uzależnień stawałaby się prostsza. Nie ma też uniwersalnych narzędzi, które w stu procentach pomogą w każdym przypadku. Terapia młodych osób uzależnionych stanowi wieloaspektowe zadanie, do którego podejść należy z niezwykłą ostrożnością i uważnością, mając na uwadze indywidualność każdego z naszyc...