Rodzinne tajemnice. Diagnoza i terapia współuzależnienia

Zdaniem psychologa

Problematyka współuzależnienia stanowi przedmiot zainteresowań wielu badaczy. Mimo licznych prób zdefiniowania tego zjawiska oraz jego genezy dotychczas nie udało się ustalić wspólnego stanowiska. Współuzależnienie najczęściej jest opisywane w odniesieniu do trzech różnych kategorii, które jednocześnie stanowią próbę jego definicji. Pierwsza kategoria określa je jako chorobę, w której podłoże, analogicznie jak w przypadku uzależnienia, stanowi podstawowy proces nałogowy. Ujęcie drugie opisuje ten problem w kontekście zaburzenia osobowości. Z kolei ujęcie trzecie zyskuje w ostatnich latach największe grono zwolenników. Zgodnie z tym podejściem współuzależnienie stanowi swoistą reakcję na trudną i stresującą sytuację wynikającą z funkcjonowania w bliskiej i jednocześnie toksycznej relacji z osobą uzależnioną. Jak potwierdzają jedne z najnowszych badań (Klimczak 2019), jego korzenie sięgają bolesnych doświadczeń z okresu dzieciństwa, za sprawą których wykształcone w tamtym okresie strategie radzenia sobie z trudną sytuacją rodzinną zostają niejako odtwarzane w dorosłości w relacji z osobą uzależnioną.

Symptomy współuzależnienia

Pomimo braku konsensusu w zakresie definicji współuzależnienia znawcy przedmiotu są zgodni co do symptomów służących do rozpoznania interesującego nas zjawiska. Należy jednak podkreślić, że termin ten dotychczas nie znalazł swojego odzwierciedlenia w międzynarodowej klasyfikacji chorób psychicznych ICD i amerykańskiej DSM (Margasiński 2011). Prawdopodobnie wynika to z faktu, iż teorie próbujące ujmować je w kategoriach choroby czy zaburzenia osobowości nie uzyskały wystarczającego poparcia.
Do najczęściej rozpoznawanych symptomów zalicza się: nadmierny przymus kontrolowania siebie i innych ludzi oraz uzależnianie poczucia własnej wartości od zdolności do wpływania na myśli, uczucia i zachowania innych osób; problemy w obrębie określenia i respektowania wewnętrznych i zewnętrznych granic psychologicznych w kontaktach z innymi ludźmi; tendencję do funkcjonowania w bliskich relacjach z osobami o zaburzonej osobowości i nadużywającymi substancji chemicznych; zaburzenia w sferze emocjonalnej przejawiające się m.in. we wzmożonej czujności emocjonalnej, trudnościach w kontrolowaniu emocji czy też stanach depresyjnych i lękowych.

POLECAMY

Terapia problemów wynikających ze współuzależnienia

Ponieważ długotrwałe życie z osobą nadużywającą alkoholu należy do tego rodzaju doświadczeń, które przysparzają wielu cierpień i problemów odciskających swoje piętno zarówno na psychice, jak i społecznym funkcjonowaniu domowników, ich powrót do psychospołecznej równowagi wymaga profesjonalnego wsparcia.
W terapii problemów wynikających ze współuzależnienia wykorzystywane są zróżnicowane metody pracy terapeutycznej. Z uwagi na różnorodność symptomów zastosowanie mają zarówno techniki charakterystyczne dla nurtu poznawczo-behawioralnego, jak i te, które wywodzą się z podejścia psychodynamicznego Warto podkreślić, że niejednokrotnie w terapii tej oba nurty znajdują swoje równoległe zastosowanie dzięk...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 10 wydań czasopisma "Doradca w Pomocy Społecznej"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Pełen dostęp do archiwalnych numerów czasopisma w wersji elektronicznej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy