Pomoc psychologiczna osobie stosującej przemoc. Wykorzystanie elementów Terapii Skoncentrowanej na Rozwiązaniach

Do przerwania cyklu przemocy, konieczna jest nie tylko interwencja (procedura „Niebieskie Karty” oraz algorytm postępowania w przypadku wystąpienia podejrzenia przemocy w rodzinie wraz z zastosowaniem prawnych konsekwencji stosowania przemocy), ale również udzielenie zarówno osobie krzywdzonej, jak i osobie krzywdzącej adekwatnej pomocy psychologicznej.

To z powodu doświadczeń, indywidualnych cech osobowości i predyspozycji, a także obrazu siebie, świata i swojego miejsca w nim, osoba stosująca przemoc prezentuje ją. Osoba stosująca przemoc odcina się od swoich emocji z pomocą licznych i rozwiniętych mechanizmów obronnych (tj. projekcja, wyparcie, racjonalizacja), wybuchów agresji czy manipulowania innymi, od których uzależnia własną samoocenę, poczucie możliwości, szans i zagrożeń dla siebie.

Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach

Terapia Skoncentrowana na Rozwiązaniach (TSR) pozwala klientowi koncentrować się na „tu i teraz” oraz na najbliższej przyszłości. Akcentuje to, co klient może zrobić, nie koncentrując się jedynie na jego deficytach czy problemach. Poczucie kompetencji do rozwiązywania sytuacji trudnych jest sprawcy przemocy szczególnie potrzebne, gdyż ten obszar postrzegania siebie i świata jest u osoby stosującej przemoc zniekształcony. Klient stosujący przemoc posiada poczucie sprawczości, kompetencji i kontroli umiejscowione na zewnątrz. Oznacza to, że nie dostrzega tych cech w sobie, nie wykorzystuje ich do zachowań innych niż automatyzowanie mechanizmów przemocowych.

W pracy metodą TSR pracujemy przede wszystkim w oparciu na dotychczasowych osiągnięciach klienta, jego zasobach i mocnych stronach. W rezultacie klient pracuje na rzecz atrakcyjnej dla siebie zmiany, opierając się na wizualizacji pożądanej przyszłości, nie zaś bazując na mrocznej, obarczonej problemami i deficytami przeszłości, której się wstydzi, boi, której interpretacja niejednokrotnie go przytłacza. W sytuacji przemocy istotna jest zmiana „tu i teraz”, podjęcie procesu zmiany swojego postępowania, pozostawiając czas na tradycyjną terapię i jej cele w późniejszym czasie.

Specyficzne trudności osób stosujących przemoc

Sprawców przemocy w rodzinie charakteryzuje niska tolerancja na frustrację i – co się z tym wiąże – wysoki poziom potrzeby jak najszybszego rozładowania napięcia emocjonalnego, odreagowania złości, smutku, wstydu, lęku itp. Relacje z innymi służą tym osobom m.in. do rozładowywania odczuwanego napięcia, dlatego też sprawcy przemocy cechują się m.in. siecią kontaktów społecznych przebiegających konfliktowo, burzliwie.

Niska samoocena, słabe umiejętności społeczne, trudności w samoregulacji emocji, zwłaszcza w kontroli zachowań związanych z odczuwaniem gniewu, nie służą nawiązywaniu i podtrzymywaniu przez te osoby satysfakcjonujących relacji społecznych, co potęguje poczucie frustracji, lęk przed odrzuceniem i negatywny obraz własnej osoby (Grygorczuk i in. 2009).

Deficyty poznawcze przejawiają się zaburzonym postrzeganiem osoby, wobec której sprawca...