Samobójstwa w grupie adolescentów – diagnoza ryzyka popełnienia samobójstwa i pomoc po próbie samobójczej

Definicyjne ujęcie samobójstwa młodych ludzi uzależnione jest od konkretnej perspektywy teoretycznej. Znakomita większość badaczy traktuje o samobójstwie jako akcie unicestwienia samego siebie, jednak samobójstwo możemy wyjaśniać w dwójnasób. Interesujący jest podział zaproponowany przez M. Makara-Studzińską (2001). Według autorki pierwszą formą samobójstwa jest krzyk i wołanie o pomoc. W tym przypadku mówimy o dążeniu i chęci jednostki do utrzymania więzi z innymi ludźmi, z otoczeniem. Jednostka oczekuje, iż uzyska pomoc, jeżeli o taką poprosi. Drugą formą jest zachowanie intencjonalne. Jest swoistym biegunem przeciwnym do pierwszego. Jest ono nasycone silnym pragnieniem śmierci, a tym samym pragnieniem zerwania wszelkich stosunków z innymi. Pragnienie śmierci jest o wiele silniejsze.

Zachowania samobójcze w grupie adolescentów

Wydaje się, iż zachowania samobójcze wśród dzieci i młodzieży budzą jeszcze większe obawy niż dokonywane przez osoby dorosłe. Czy można zatem przewidzieć zagrożenie samobójstwem w tych grupach wiekowych? Jakie środki interwencyjne można, a nawet należy przedsięwziąć, aby zapobiegać zachowaniom suicydalnym? Jak zapobiec kolejnym próbom? Jak zrozumieć sam proces samobójczy i jego specyfikę?
Poniżej, opierając się na doniesieniach z obszaru suicydologii, nastąpi próba udzielenia odpowiedzi na wskazane powyżej pytania.
Czym są zachowania samobójcze w grupie dzieci i młodzieży? Brunon Hołyst (1983) wskazuje, iż w przypadku dzieci i młodzieży nie można jednoznacznie i z pewnością wskazać na ich pełną zdolność rozumienia konsekwencji czynu samobójczego. Jednym z czynników, które wymienia, jest niewielki brak nabytego w toku dotychczasowego życia doświadczenia.
Niejednokrotnie łączono samobójstwo ze współwystępowaniem ewentualnych zaburzeń psychicznych, szczególnie w tzw. „okresie rozwojowym”. Szacuje się, iż blisko 10% populacji – zarówno dzieci, jak i adolescentów przejawia objawy typowe dla zaburzeń (Gmitrowicz, Młodożeniec, Makara-Studzińska 2015). Co istotne, 90% ofiar samobójstw w okresie adolescencji wykazywało zauważalne odchylenia od poziomu stabilizacji psychicznej (Gmitrowicz, Młodożeniec, Makara-Studzińska 2015).

Jak zatem przedstawiają się tzw. mierniki epidemiologiczne w omawianej grupie?

Pierwszym, niezwykle istotnym elementem odnoszącym się do tematyki dziecięcych samobójstw są czynniki ryzyka. Przyjęto,...