Dorosłe dziecko z rodziny dysfunkcyjnej – diagnoza przypadku i praca terapeutyczna

Terminologia

Termin DDD oznacza dorosłe dziecko z rodziny dysfunkcyjnej. Mianem tym określa się osoby, które wychowywały się w rodzinach dysfunkcyjnych borykających się z takimi problemami, jak:

• uzależnienia (alkohol, narkotyki, hazard itp.),
• porzucenie dziecka,
• przemoc: fizyczna, psychiczna, seksualna,
• zbyt wygórowane wymagania,
• parentyfikacja – zamiana ról,
• nieradzenie sobie przez dorosłych z problemami,
• traktowanie dziecka jak dorosłego,
• nadopiekuńczość,
• rozwód rodziców.

Charakterystyczne dla wszystkich rodzin dysfunkcyjnych jest to, że system ten jest systemem zamkniętym – to, co się dzieje, nie jest ujawniane na zewnątrz, a pomagają w tym niepisane zasady, które chronią zaburzone funkcjonowanie wszystkich członków. Struktura narzuca sposób postępowania, każdy z jej członków zna swoją pozycję i zgodnie z nią działa.

• Nie ufaj – bądź samodzielny i nie sprawiaj nikomu kłopotu. Nie licz na nikogo, nikt nie pomoże i nie wesprze. Dorośli nie są godni zaufania, zawodzą i nie można im wierzyć. Opiekun nie spełnia roli ochronnej i wspierającej, a wręcz odwrotnie jest źródłem lęku, agresji, braku poczucia bezpieczeństwa.
• Nie mów – nie opowiada się nikomu na zewnątrz tego, co się dzieje w domu, w rodzinie. Obowiązuje absolutna tajemnica. Niemniej jednak całe otoczenie wie, co się wydarza w danej rodzinie, ale również osoby spoza systemu nie przełamują tej tajemnicy. Zasada ta ma za zadanie chronić osobę, która jest np. uzależniona.
• Nie czuj – dochodzi do zamrożenia emocji i nieodczuwania żadnych stanów. Ma to pomóc w przetrwaniu najtrudniejszych sytuacji związanych z poczuciem lub byciem faktycznie zagrożonym utratą zdrowia i/lub życia. To, że dziecko nie odczuwa np. lęku, nie oznacza, że jest ono odważne i nieustraszone.

Specyfika funkcjonowania rodziny

Dysfunkcja wyznacza sposób funkcjonowania już na etapie planowania jakichś wspólnych działań; każdy z członków stara się przewidzieć różne scenariusze, które mogą mieć miejsce, np. osoba uzależniona się upije, będzie agresywna, więc będzie się jej pilnować, aby nie spożywała alkoholu podczas jakiejś uroczystości. Nie zaprasza się nikogo do domu, ponieważ nie jest się w stanie przewidzieć, jak zachowa się rodzic.
Nieświadome podtrzymywanie dysfunkcji – dbanie o to, aby dany członek rodziny nie poniósł konsekwencji, np. jest usprawiedliwiany przed znajomymi czy dalszymi członkami rodziny; w sytuacji zaniedbania obowiązków są one wypełniane przez in...