Przemoc domowa dotykająca dzieci i młodzież – sposoby reagowania, procedury działania

Tematu numeru

Trudno jednoznacznie określić, czym jest przemoc. Niekiedy trudno ją zauważyć, jeśli dla przykładu większość swojego dzieciństwa czy już życia dorosłego jednostka spędziła w takim otoczeniu, które mogło mieć tego znamiona. Faktem jest to, że przemoc nie jest nowym zjawiskiem w społeczeństwie. W przypadku zachowań agresywnych ludzie w wielu przypadkach niewiele różnią się od zwierząt, które również wykorzystując swoją siłę, zdobywają teren lub pożywienie. Jednakże ludzie – jako istoty myślące – w większości przypadków potrafią stwierdzić, co jest dobre, a co złe.

Ludzie zdają sobie sprawę, że za wykorzystywanie przemocy grozi kara. Zgodnie z Kodeksem karnym jest ona przyczyną, na podstawie której można zostać pozbawionym wolności na czas od 3 miesięcy do 5 lat. Niestety – ta wiedza teoretyczna nie sprawia, że przemoc przestaje istnieć. Co gorsza, staje się ona coraz bardziej wszechobecna. Obecnie jest utożsamiana nie tylko z użyciem siły, ale również wkracza w nowe obszary społeczności – przestaje istnieć wyłącznie w realnym świecie i zaczyna pojawiać się także w wirtualnej rzeczywistości, choć wciąż internet wielu osobom wydaje się – choć błędnie – miejscem, w którym można czuć się bezkarnie.
We współczesnym świecie zjawiska przemocy, gdzie pozorna anonimowość i idąca za nią bezkarność stają się wyzwalaczem agresywnych zachowań, są na porządku dziennym. Każda jednostka może stać się uczestnikiem relacji opartych na przemocy, gdyż zdaniem Jerzego Mellibrudy – psychologa społecznego i biznesu, autora 80 publikacji naukowych i ponad 250 publikacji popularnonaukowych – spotykając się z nią, zawsze odgrywamy jedną z trzech ról: ofiary, sprawcy lub świadka. Konsekwencji związanych z tym aspektem jest tak dużo, że niemożliwe będzie określenie ich wszystkich w jednej publikacji.

POLECAMY

Przejawy agresji

W świecie idealnym dom rodzinny każdemu człowiekowi powinien kojarzyć się z bezpiecznym azylem. Z gwarancją, że nikogo nie spotka tam nic złego. Wiele osób wie, że może liczyć na członków swojej rodziny, że zawsze spotka się z ich zrozumieniem i że nie zostawią go oni w subiektywnie trudnej dla siebie sytuacji. Warto dodać, że rodzina jest pierwotną grupą, do której przynależy człowiek. Jest najważniejszym środowiskiem, które kształtuje jego osobowość, poglądy, system wartości i styl życia. Ogromnie ważne są relacje i więzi w niej panujące, które powinny być oparte na wsparciu i miłości. W momencie pojawienia się czynnika dezorganizującego – brakuje możliwości realizowania podstawowych funkcji.
Zjawisko przemocy wpływa na każdego z jej członków. Niewątpliwie jest traumatycznym przeżyciem, które skutkuje zarówno trudnościami psychicznymi, jak i fizycznymi. Niekiedy konsekwencje te nie są widoczne od razu – dopiero po kilku czy kilkunastu latach człowiek może zdać sobie sprawę z powagi sytuacji oraz z mechanizmów obronnych, które pozwalały na funkcjonowanie przez długi czas.

W literaturze najczęściej wyróżnia się przemoc:

  • fizyczną,
  • psychiczną,
  • seksualną,
  • ekonomiczną
  • oraz opierającą się za zaniedbaniu.
     

Intencjonalne naruszenie nietykalności fizycznej, które spowodować może uszkodzenie ciała lub które niesie za sobą takie ryzyko, nazywane jest przemocą fizyczną. Ze względu na zachowanie sprawcy można wyróżnić przemoc czynną i bierną.
Poprzez czynną przemoc rozumieć można m.in.:

  • krępowanie ruchów,
  • policzkowanie,
  • ciągnięcie za włosy,
  • duszenie,
  • kopanie,
  • popychanie,
  • polewanie substancjami żrącymi.
     

Dodać można, że formą przemocy jest także zamykanie w odizolowanym pomieszczeniu, głodzenie, zakaz załatwienie potrzeb fizjologicznych, ale także wyrzucanie rzeczy z szaf i niszczenie mienia własnego. Ilość różnych działań w tym zakresie powoduje, że wiele ofiar nie zdaje sobie sprawy z tego, że to już przemoc, a nie tylko kara za złe zachowanie.

Prawidłowy rozwój dziecka

Potrzeby dziecka determinują cele wychowawcze, a ich prawidłowe rozpoznanie wspiera pełne zrozumienie procesów wychowawczych. Ważnym elementem wychowania i nauczania dziecka jest zaspokajanie i wzbogacanie jego potrzeb, co powoduje, że rodzina, szkoła, placówka wychowawcza stają się przyjaznym o...

Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów



Co zyskasz, kupując prenumeratę?
  • 6 wydań czasopisma "Doradca w Pomocy Społecznej"
  • Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
  • Pełen dostęp do archiwalnych numerów czasopisma w wersji elektronicznej
  • ...i wiele więcej!

Przypisy