Mieszkanie chronione – co to jest i jak można je dostać?

Prawo pod lupą Otwarty dostęp

Mieszkanie chronione to stosowana dawniej nazwa dla mieszkań, w których pod opieką specjalistów mogą mieszkać osoby, które potrzebują wsparcia w codziennym funkcjonowaniu. Wraz z nowelizacją ustawy o pomocy społecznej mieszkania chronione zostały zmienione w mieszkania treningowe lub wspomagane.

Mieszkania chronione to obecnie mieszkania treningowe lub wspomagane

Mieszkania chronione były formą pomocy społecznej, z której mogły skorzystać osoby wymagające pomocy w normalnym funkcjonowaniu. Przygotowywały one mieszkańców do prowadzenia samodzielnego życia lub wspomagały osoby, które wymagały pomocy w realizacji zwykłych czynności.

POLECAMY

Z takiego mieszkania mogły skorzystać osoby, które potrzebowały wsparcia ze względu na swoją trudną sytuację życiową, wiek, niepełnosprawność lub chorobę. Pobyt w mieszkaniu mógł być przyznany osobom potrzebującym wsparcia, ale nie wymagającym całodobowej opieki. Z lokalu mogły skorzystać np. osoby opuszczające dom dziecka, młodzieżowy ośrodek wychowawczy, lub zakład dla nieletnich, a także cudzoziemcy ze statusem uchodźcy.

Zmiana nazewnictwa zgodnie z nowymi przepisami

Ustawa z dnia 28 lipca 2023 roku o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw wprowadza zmianę używanej terminologii. Obecnie mieszkania chronione zostały przekształcone  mieszkania treningowe i mieszkania wspomagane. Lokale te nadal pełnią podobną funkcję, co wcześniej.

Mieszkania treningowe i wspomagane mają na celu uczyć mieszkańców samodzielności. W mieszkaniu takim przebywa zazwyczaj kilka osób, które ze wsparciem specjalisty uczą się, jak samodzielnie zajmować się mieszkaniem, przygotowywać posiłki, prać, sprzątać, robić zakupy i gospodarować pieniędzmi.

Osoby przebywające pod opieką w domu treningowym nabierają także doświadczenia w załatwianiu spraw urzędowych i poruszaniu się po mieście. Dowiadują się również, jak spędzać wolny czas i biorą udział w wydarzeniach kulturalnych i rekreacyjnych.

Mieszkania treningowe i wspomagane są alternatywą między innymi dla domów opieki społecznej, w których podopieczni zazwyczaj nie mają możliwość wytrenowania i rozwoju nowych umiejętności, mają ograniczoną przestrzeń i prawo do prywatności.

Lokale dostosowane do potrzeb

Mieszkania treningowe i wspomagane powinny być dostosowane do potrzeb osób z różnymi ograniczeniami. Powinny być  dostępne i bezbarierowe, dzięki czemu mogą się po nich poruszać osoby na wózkach inwalidzkich lub z ograniczoną sprawnością ruchową. Aranżacja przestrzeni powinna być funkcjonalna i uwzględniać potrzeby różnych osób. Powinny być bezpieczne i łatwe do utrzymania w czystości oraz wyposażone w odpowiednie urządzenia i sprzęt do ćwiczeń.

Większa liczba mieszkań dzięki nowym regulacjom

Zgodnie ze znowelizowanymi regulacjami mieszkania treningowe i wspomagane mogą być prowadzone przez jednostki organizacyjne pomocy społecznej, organizacje pozarządowe (np. spółdzielnie socjalne) oraz inne podmioty, które prowadzą działalność w zakresie pomocy społecznej, pieczy zastępczej oraz integracji i reintegracji zawodowej i społecznej osób zagrożonych wykluczeniem społecznym.

Zwiększenie liczby podmiotów uprawnionych do prowadzenia mieszkań chronionych w nowej odsłonie powinno sprawić, że zwiększy się dostępność tego typu lokali. Dzięki temu wzrośnie też liczba osób, które mieszkając w nich, będą mogły się uczyć, jak funkcjonować w społeczeństwie.

Strategia rozwoju usług społecznych zakłada, że w ciągu 10 lat powstaną mieszkania treningowe i wspomagane dla kilkudziesięciu tysięcy mieszkańców. Według danych z 2021 roku, w Polsce było niespełna 1,5 tysiąca takich lokali, które mogły stanowić pomoc dla mniej niż 4,5 tys. osób.

Kto może starać się o mieszkanie chronione?

Z mieszkań treningowych i wspomaganych, podobnie, jak wcześniej z mieszkań chronionych mogą korzystać osoby pełnoletnie, które znalazły się w trudnej sytuacji życiowej. Mimo chorób i niepełnosprawności nie mogą one jednak wymagać całodobowej specjalistycznej opieki. W szczególności mieszkania przeznaczone są dla osób niepełnosprawnych fizycznie lub z zaburzeniami psychicznymi i dla osób w podeszłym wieku lub przewlekle chorych. Nie jest to więc w założeniu forma wsparcia socjalnego dla osób mających problemy z opłaceniem czynszu, taka jak mieszkania komunalne, socjalne, czy dodatek mieszkaniowy.

Osoby, które chciałyby otrzymać miejsce w mieszkaniu treningowym lub chronionym powinny zgłosić się same, lub z pomocą opiekuna do lokalnego MOPS-u, innych organizacji pomocy społecznej, lub fundacji prowadzących tego typu lokale. Uzyskają tam wszelkie niezbędne informacje dotyczące zasad przyznawania miejsca w mieszkaniu oraz pomoc w wypełnieniu dokumentów.

Przypisy