Nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego
Organ właściwy wierzyciela musi mieć świadomość, że nie każde świadczenie nienależne osobie uprawnionej będzie uznane za świadczenie nienależnie pobrane.
POLECAMY
| Świadczenie nienależne jest pojęciem obiektywnym oznaczającym sytuację, w której zostało ono wypłacone osobie, która w danym stanie faktycznym nie miała do niego prawa, ale z pojęciem „świadczenie nienależnie pobrane” będziemy mieć do czynienia jedynie w przypadkach ściśle wskazanych w ustawie o pomocy osobom uprawnionym do alimentów (zwanej dalej: ustawą) i w znakomitej większości jedynie wówczas, gdy – otrzymując to świadczenie – miała świadomość, że jest ono nienależne. |
Zgodnie z art. 2 pkt 7 ustawy, za nienależnie pobrane świadczenia z funduszu alimentacyjnego uważa się świadczenia:
- wypłacone mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części,
- przyznane lub wypłacone w przypadku świadomego wprowadzenia w błąd przez osobę pobierającą te świadczenia,
- wypłacone bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa, jeżeli stwierdzono nieważność decyzji przyznającej świadczenie albo w wyniku wznowienia postępowania uchylono decyzję przyznającą świadczenie i odmówiono prawa do świadczenia,
- wypłacone, w przypadku gdy osoba uprawniona w okresie ich pobierania otrzymała, niezgodnie z kolejnością określoną w art. 28, zaległe lub bieżące alimenty, do wysokości otrzymanych w tym okresie alimentów,
- wypłacone osobie innej niż osoba, która została wskazana w decyzji przyznającej świadczenia z funduszu alimentacyjnego, z przyczyn niezależnych od organu, który wydał tę decyzję,
- wypłacone w związku z zastosowaniem przepisów o utracie i uzyskaniu dochodu – po ustaleniu, że wystąpiły okoliczności, o których mowa w art. 9 ust. 4b.
Ze świadczeniami wypłaconymi mimo zaistnienia okoliczności powodujących ustanie albo wstrzymanie wypłaty świadczenia w całości lub w części będziemy mieć do czynienia np. w razie śmierci dłużnika alimentacyjnego (pamiętamy, że śmierć dłużnika alimentacyjnego powoduje wygaśnięcie jego zobowiązań alimentacyjnych; zgodnie z wyrokiem WSA w Poznaniu z dnia 4 lipca 2019 r., sygn. akt IV SA/Po 386/19, ustalenie faktyczne co do śmierci dłużnika alimentacyjnego pociąga za sobą ustalenie, iż ustał obowiązek alimentacyjny tego dłużnika względem osoby dotychczas uprawnionej). Z taką sytuacją możemy mieć również do czynienia w chwili podjęcia zatrudnienia przez osobę uprawnioną (bądź członka jej rodziny) skutkującego przekroczeniem kryterium dochodowego.
Co jednak trzeba mieć na uwadze – i to zanim zostanie wszczęte postępowanie w sprawie nienależnie pobranych świadczeń, a w zasadzie już na etapie przyznawania świadczeń? Interpretacja przepisów o nienależnie pobranych świadczeniach dokonana przez sądownictwo administracyjne wyraźnie wskazuje na świadomość strony pobierającej świadczenia o ich nienależności. Zgodnie z wyrokiem WSA w Gliwicach z dnia 10 lutego 2022 r., sygn. akt II SA/Gl 1317/21, a także wyrokiem NSA z dnia 8 listopada 2021 r., sygn. akt I OSK 688/21, cyt.: „z treści art. 2 pkt 7 lit. a oraz art. 23 ust. 1 wynika, że obowiązek zwrotu został połączony nie z samym tylko „nienależnym świadczeniem”, lecz z instytucją „świadczenia nienależnie pobranego”. Wskazane sformułowania nie są pojęciami tożsamymi.
„Nienależne świadczenie” jest pojęciem obiektywnym, występującym w szczególności wówczas, gdy świadczenie zostało przyznane i wypłacone bez podstawy prawnej lub gdy taka podstawa odpadła. Natomiast „świadczenie nienależnie pobrane” to świadczenie pobrane przez osobę, której można przypisać określone cechy dotyczące stanu świadomości (woli) lub określone działania (zawinionego zaniechania).
| Obowiązek zwrotu obciąża tylko tego, kto przyjął świadczenie w złej wierze, wiedząc, że mu się ono nie należy. W konsekwencji za uprawniony uznać należy wniosek, że dla podjęcia rozstrzygnięcia o zwrocie nienależnie pobranego świadczenia nie jest wystarczające samo stwierdzenie, że pobrane świadczenie jest nienależne, ale konieczne jest wykazanie, że osoba, której te świadczenia wypłacono, pobrała je ze świ... |
Pozostałe 90% treści dostępne jest tylko dla Prenumeratorów
- 10 wydań czasopisma "Doradca w Pomocy Społecznej"
- Dostęp do wszystkich archiwalnych artykułów w wersji online
- Pełen dostęp do archiwalnych numerów czasopisma w wersji elektronicznej
- ...i wiele więcej!
