Odliczać – nie odliczać? Zasady pomniejszania dochodu o alimenty świadczone na rzecz innych osób

Tytułowe zagadnienie budzi wiele wątpliwości, związanych z brakiem precyzji ustawodawczej. Jak prawidłowo poruszać się w zawiłym gąszczu przepisów? Zgodnie z art. 8 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j.: Dz. U. z 2019 r., poz. 1507), za dochód uważa się sumę miesięcznych przychodów z miesiąca poprzedzającego złożenie wniosku lub w przypadku utraty dochodu z miesiąca, w którym wniosek został złożony, bez względu na tytuł i źródło ich uzyskania, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej, pomniejszoną o:

1. miesięczne obciążenie podatkiem dochodowym od osób fizycznych,
2. składki na ubezpieczenie zdrowotne określone w przepisach o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ubezpieczenia społeczne określone w odrębnych przepisach,
3. kwotę alimentów świadczonych na rzecz innych osób.

O ile pierwsze dwa odliczenia nie stanowią większego problemu przy ustalaniu dochodu, już wskazana w punkcie 3 kwota alimentów świadczonych na rzecz innych osób budzi liczne kontrowersje. Ustawodawca nie doprecyzował bowiem, czy odliczeniu podlegają alimenty bieżące, czy każda kwota alimentów zapłacona w poprzednim miesiącu. Nie wskazał także, czy tytułem prawnym zobowiązania alimentacyjnego ma być tylko wyrok sądu bądź ugoda sądowa, czy też może to być dobrowolne zobowiązanie do ich świadczenia.
Stąd też – jak w każdym przypadku niedoprecyzowania przepisu przez ustawodawcę – pojawiają się problemy interpretacyjne. Wobec tego dla ich wyjaśnienia należy przeanalizować orzecznictwo sądów administracyjnych oraz stanowisko doktryny.

Podstawa prawna zobowiązania alimentacyjnego

Jak wspomniano, żaden z przepisów ustawy nie definiuje pojęcia alimentów, w szczególności nie wskazuje, czy ich świadczenie może mieć charakter dobrowolny, czy też musi wynikać z orzeczenia sądu czy też z ugody przez sąd zatwierdzonej. 
Zgodzić się należy ze stanowiskiem wyrażonym przez S. Niteckiego ([w:] Komentarz do ustawy o pomocy społecznej, Gaskor, Wrocław 2013, s. 142), że pojęcie „alimentów świadczonych na rzecz innych osób” należy rozumieć jako alimenty płacone osobie, która nie jest członkiem rodziny w rozumieniu art. 6 pkt 14 ustawy o pomocy społecznej (zate...